Saturday, January 30, 2016

Το καθεστώς του γκρίζου


Share/Bookmark
Το κράτος κάνει αδύνατον στους πολίτες να 'ναι νόμιμοι, ενώ παράλληλα υποκρίνεται πως πολεμά τη διαφθορά (από την οποία ζει). Στήνει αντιφατικούς, εκτός πραγματικότητας, ανεφάρμοστους κανόνες και απαιτήσεις σε κάθε τομέα (τη φορολογία, τις συμβάσεις, την ασφάλιση, τη δικαιοσύνη, τη διοίκηση). Δημιουργεί γκρίζες ζώνες που διαρκώς επεκτείνονται, εντός των οποίων ισχύουν τα πάντα και το αντίθετό τους.

Κι όταν η πλειοψηφία των πολιτών βρίσκεται δυνητικά εκτός νομιμότητας, όταν καθείς έχει καταπιεί το δηλητήριο της μικροενοχής και του φθόνου, όταν έχει χάψει για τα καλά το μεγάλο ψέμα, κι όταν οι αληθινοί ένοχοι μπορούν να κρυφτούν πίσω από τα γυναικόπαιδα, το καθεστώς εφαρμόζει επιλεκτικά και τρομοκρατικά εναντίον όσων δεν γουστάρει ό,τι κάθε φορά το βολεύει.

Μέχρι που το γκρίζο απλώνεται σε κάθε τομέα, την οικονομία, τη δημοκρατία, τις ψυχές, και σκεπάζει τα πάντα. Πριν τα καλύψει όλα το βαθύ μαύρο.

Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος




Thursday, January 28, 2016

Περί ελευθερίας


Share/Bookmark
Δεν είδα, δεν μπορούσα και δεν θα με ενδιέφερε να δω την παράσταση της κυρίας Δημητρακοπούλου με βάση την άποψη του τρομοκράτη δολοφόνου Ξηρού. Ίσως και να αντιλήφθηκε ότι έκανε λάθος, ίσως ότι η προσπάθειά της είχε άλλο αποτέλεσμα από αυτό το οποίο επεδίωκε. Ίσως καν να μην μπορούσε να κατανοήσει το νόημα που θα αποκτούσε το έργο της στο δηλητηριασμένο πλαίσιο της σημερινής πολιτικής κατάστασης. Σε κάθε περίπτωση, είναι προς τιμήν της ότι ανέλαβε την ευθύνη για αυτό. Καλό θα ήταν επίσης να αναλάβει η ίδια και όχι η Διοίκηση του Θεάτρου την ευθύνη για τη διακοπή της παράστασης. Εκείνη εκτέθηκε με ένα καλλιτεχνικό πρότζεκτ και απέτυχε καταστροφικά στον στόχο της. Αφορά την ίδια και την καλλιτεχνική της πορεία.

Αν ήθελε, ας συνέχιζε. Αλλά θα έπρεπε να κατορθώσει να ανεχθεί επίσης τους συγγενείς των θυμάτων του εγκληματία (και όλους εμάς) να κάθονται κάθε μέρα μπρος από την πόρτα του Εθνικού σιωπηλά, αθόρυβα, χωρίς λόγια ούτε πανό, χωρίς ίχνος βίας και επιθετικότητας, κοιτώντας έναν-έναν στα μάτια τους θεατές που έμπαιναν. Κι αυτοί να το αντέξουν. Αυτό θα ήταν η μεγαλύτερη ήττα της τρομοκρατίας και η νίκη της Δημοκρατίας.

Ο αποτροπιασμός και η κατακραυγή όσων αισθανθήκαμε ότι η παράσταση στο συγκεκριμένο πλαίσιο θα μπορούσε να εκληφθεί ως δικαίωση των απόψεων ενός αποβράσματος, ενός κατά συρροή δολοφόνου, ήταν επίσης ορθά.

Η απόσυρση όμως οποιασδήποτε παράστασης (ή οποιασδήποτε άποψης) με διοικητικές αποφάσεις, είτε δημόσιων είτε ιδιωτικών θεατρικών οργανισμών, γιατί κάποιους ενοχλεί και προσβάλλει (δικαίως ή αδίκως, δεν έχει σημασία), ακόμη και αν εγώ ο ίδιος περιλαμβάνομαι σε αυτούς, είναι ακόμη μεγαλύτερο λάθος. Αύριο μπορεί να αφορά μια παράσταση που «προσβάλλει» κι «ενοχλεί» του χριστιανούς, τους μουσουλμάνους, τους αντιιμπεριαλιστές, τους ιμπεριαλιστές, τους αριστερούς, τους straight, τους gay, τους φασίστες και ποιος ξέρει ποιους άλλους. Παραδείγματα δεν λείπουν. Ούτε στην Ελλάδα ούτε στα αυταρχικά καθεστώτα τύπου Πούτιν. Το μόνο θεμιτό όριο στην ελευθερία της έκφρασης και δημιουργίας είναι η ρητή και σαφής προτροπή σε πράξεις βίας εναντίον συγκεκριμένων ανθρώπων. Και αυτό το κρίνει η δικαιοσύνη.

Τίποτε και κανένα άλλο. Όλα τα άλλα τα κρίνουν οι πολίτες, όχι το κράτος.

Μερικά πράγματα πρέπει να είναι απολύτως αδιαπραγμάτευτα. Με κάθε κόστος.

Η ελευθερία δεν είναι μια συνθήκη ανάμεσα στους πολίτες και στο κράτος τους, είναι μια σύμβαση ευθύνης μεταξύ των πολιτών. Και μόνον όποιος την αντέχει αξίζει να ζει σε μια ελεύθερη κοινωνία.

Τελεία.

Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος

Wednesday, January 27, 2016

Έγκλημα και τιμωρία


Share/Bookmark
Όσο κανείς κατεβαίνει στην κλίμακα της οικονομικής ανάπτυξης και της Δημοκρατίας τόσο ανεβαίνει στους δείκτες του εγκλήματος και της βίας.

Η Βενεζουέλα του Τσαβισμού και του Μαδούρο φέτος πέτυχε δυο παγκόσμια ρεκόρ: 
- Την οικονομία με τον μεγαλύτερο πληθωρισμό. 141% από Σεπτέμβριο του 2014 έως Σεπτ. 2015, με πρόβλεψη του ΔΝΤ για 720% για τον χρόνο που διανύουμε. 
- Τα μεγαλύτερα ποσοστά βίας και εγκληματικότητας. Η άλλοτε ευημερούσα πρωτεύουσα, το Καράκας, κατέλαβε την πρώτη θέση στην παγκόσμια κατάταξη σύμφωνα με το ετήσιο report της οργάνωσης "Συμβούλιο Πολιτών για τη Δημόσια Ασφάλεια και την Ποινική Δικαιοσύνη" (119 δολοφονίες ανά 100.000  κατοίκους) με άλλες δυο μεγάλες πόλεις της, το Ματουρίν και τη Βαλένσια, στις επτά πρώτες.

Το καθεστώς ισχυρίζεται πως όλα τούτα είναι συνωμοσίες του παγκόσμιου ιμπεριαλισμού και προτάσσει απέναντι στην τραγωδία της εγκληματικότητας το ότι έχει τις υψηλότερες κοινωνικές δαπάνες, 62,5% του (πληθωρισμένου) προϋπολογισμού, όπως λέει ο Πρόεδρος Μαδούρο, ενός ΑΕΠ που χρόνο με τον χρόνο συρρικνώνεται. Φαίνεται πως είναι σταγόνα στον ωκεανό της εγκληματικότητας που σαρώνει τη χώρα.

Το ίδιο παλιό ερώτημα που επανέρχεται διαρκώς, ξανά και ξανά, χωρίς ποτέ οι διάφοροι Μαδούρο και λοιποί Τσίπρες να μαθαίνουν τίποτε από τις απαντήσεις που δίνει η πραγματικότητα. Διότι δεν θέλουν να μάθουν.

Η διαχείριση της γενικευμένης φτώχειας κοστίζει όλο και παραπάνω και τελικά την αναπαράγει και την επιταχύνει, αν δεν μπορείς να παράγεις πλούτο. Η φτώχεια είναι το ιδανικό φυτώριο για να ανθίσει η βία, το έγκλημα και η γενικευμένη διαφθορά κι εντέλει ο κρατικός καθεστωτικός αυταρχισμός, η μεγάλη κρατική βία. Οι υψηλές και αποτελεσματικές κοινωνικές δαπάνες σε μια κοινωνία που παράγει πολλαπλασιάζουν τον πλούτο και αντιμετωπίζουν ένα περιθωριακό φαινόμενο, εντάσσοντας το ανθρώπινο κεφάλαιο στην παραγωγή και βοηθώντας τους να τολμούν χωρίς φόβο και ανασφάλεια για την αποτυχία. Παρέχουν άπειρες ευκαιρίες και ασφάλεια απέναντι στην αλλαγή, στηρίζουν την τόλμη. Σε μια οικονομία που καταρρέει, απλώς επιταχύνουν την κατάρρευση, αν δεν αντιμετωπιστεί το παραγωγικό της πρόβλημα.

Είναι μια μάταιη προσπάθεια, ακόμη κι όταν (σπανίως) είναι ειλικρινής. Παραμένει αδιέξοδη, πρόσκαιρη και καταδικασμένη, όσο οι φτωχοί πληθαίνουν κι όσο η ελπίδα εξανεμίζεται, όσο οι άνθρωποι δεν μπορούν να επενδύσουν τη δουλειά και τα χρήματά τους για να παράγουν προϊόντα και υπηρεσίες, να καινοτομούν, να επινοούν, να πωλούν και να κερδίζουν από την εργασία τους.

Σαν να προσπαθείς να γεμίσεις μια λίμνη από μια στέρνα. Δεν σβήνει το ηφαίστειο με τον πυροσβεστήρα. Και η κατάληξη είναι πάντα προδιαγεγραμμένη όσο η βία και το έγκλημα κερδίζουν έδαφος.

Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος

Tuesday, January 26, 2016

Το γεύμα του φόβου


Share/Bookmark
Μια από τις πιο διαδεδομένες φαντασιώσεις του ανθρώπινου είδους είναι η φοβία ότι όλα τα άλλα είδη θέλουν να το κατασπαράξουν. Οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν πως τα λιοντάρια ξερογλύφονται για την τρυφερή τους σάρκα, τα φίδια ξυπνούν και κοιμούνται με μόνη σκέψη πώς θα τους δαγκώσουν, οι καρχαρίες λιώνουν στην ιδέα μιας μπουκιάς από τον αφράτο γλουτό τους.

Η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική.

Ο άοπλος και αδύναμος πίθηκος που είμαστε επιβίωσε και εξελίχθηκε για εκατομμύρια χρόνια παρά την αδυναμία του, διότι κανείς δεν ενδιαφερόταν ιδιαιτέρως να τον φάει. Επειδή ήταν κοκαλιάρης και άνοστος. Παρά τον τεράστιο αριθμό των ανθρώπων στη γη -7 δισεκατομμύρια ψυχές πια- και την παρουσία τους παντού, συγκριτικά ελάχιστες είναι οι επιθέσεις άγριων θηρίων εναντίον τους. Και από αυτές ακόμη λιγότερες γίνονται με πρόθεση των θηρίων να ικανοποιήσουν την όρεξή τους. Οι περισσότερες οφείλονται σε άλλα αίτια: αισθάνονται απειλή για τα μικρά τους, βρισκόμαστε κατά λάθος στην επικράτειά τους, μας μπερδεύουν με άλλα ζώα. Ένα φίδι που πατήσαμε κατά λάθος, ένας ιπποπόταμος που μπήκαμε στην περιοχή του, η αρκούδα που ενοχλήθηκε από την παρουσία μας, ο καρχαρίας που μπέρδεψε τον σέρφερ με μια λαχταριστή φώκια. Και για τον λόγο αυτό σπανίως καταβροχθίζουν το ανθρώπινο θύμα τους όταν επιτεθούν. Του χώνουν καμιά δαγκωνιά και το παρατάνε. Οι περισσότεροι σέρφερ που έχουν δεχθεί επίθεση μένουν με τις δαγκωνιές ή χάνονται από αιμορραγία αλλά δεν καταλήγουν στο στομάχι του ψαριού που, αφού καταλάβει ότι αντί για τη μυρωδάτη και λιπαρή φώκια που περίμενε να γλυκάνει τον ουρανίσκο του έφαγε έναν πλαστικοποιημένο ξανθομπάμπουρα, τους φτύνει πάραυτα, πιθανότατα βλαστημώντας στην καρχαρογλώσσα του «φτου γαμώτο, πάλι αυτή την αηδία δάγκωσα!».

Αντιθέτως, ο μικρός αυτός πανέξυπνος παμφάγος πίθηκος έτρωγε πάντοτε, και συνεχίζει να καταβροχθίζει, με τους πιο βάρβαρους και αποτελεσματικούς τρόπους όλα τα ζώα και τα φυτά του πλανήτη, περιλαμβανομένων των πλέον αιμοβόρων θηρίων του.

Αυτή η αταβιστική φοβία ότι όλοι μάς επιβουλεύονται για το κορμί μας, που έχει καλλιεργηθεί εδώ και αιώνες από τις αφηγήσεις, τις παραδόσεις, τη λογοτεχνία μας, τις τέχνες μας, το σινεμά και πάει λέγοντας, για να δικαιολογήσει είτε την περιστασιακή ανεπάρκεια, είτε τη φυσική επιθετικότητά μας, είτε και τα δυο μαζί, παρατηρείται συχνότατα και στα έθνη και ιδιαιτέρως στα πλέον άνοστα εξ αυτών. Περιέχει δε μια υπέρμετρη δόση αυταρέσκειας, μια μεγαλομανία, μια βαθιά ριζωμένη αντίληψη ότι είμεθα το επίκεντρο της προσοχής και του ενδιαφέροντος του σύμπαντος κόσμου.

Ενίοτε ορισμένα έθνη είτε με πιο αβαθή καλλιέργεια είτε με μικρότερη ψυχραιμία, όπως το ρωμέϊκο, (αλλά πολλάκις και άλλα έθνη μεγαλύτερα και ισχυρότερα), πείθονται τόσο πολύ από αυτή την αυταπάτη, μπερδεύουν τη ζωώδη φοβία με την πραγματικότητα τόσο, που το θρίλερ τούς συνεπαίρνει συλλογικά. Ο κόσμος τους γεμίζει άγρια θηρία που τους επιβουλεύονται έτοιμα να φάνε ένα κοψίδι από την πλαδαρή σάρκα τους, να κατασπαράξουν την υπέροχη χώρα τους και να γλείψουν τα κοκαλάκια τους ως το μεδούλι.

Έτσι αρκεί ένας καλός, εκκεντρικός ή μισότρελος σκηνοθέτης για να κάνει την κολακευτική μας αυταπάτη, υπερπαραγωγή. Να την κάνει Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ή, στην περιθωριακή βαλκανική μας υποπερίπτωση, να γυρίσει ένα κακόγουστο και ολίγον splatter, λίαν προσοδοφόρο όμως κι αυτό, B –Movie.

Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος



Monday, January 25, 2016

Το κορίτσι και ο σκληρός


Share/Bookmark
Πριν αρκετά χρόνια ένας νεαρός φίλος, που δούλευε πωλητής σε κατάστημα ηλεκτρονικών υπολογιστών, μού είχε αφηγηθεί το ακόλουθο περιστατικό.

Πήγε μια κοπέλα στο κατάστημα να αγοράσει ένα PC, η οποία δεν ήξερε και πολλά από υπολογιστές. Τότε ήταν ακόμη η εποχή των windows XP. Τη ρώτησαν λοιπόν για να της κάνουν μια προσφορά ό,τι ρωτάνε συνήθως σε αυτές τις περιπτώσεις και της πρότειναν αντίστοιχα ποιον επεξεργαστή να βάλουν, πχ Pentium στα τόσα GHz, πόσα Giga RAM. Εκείνη, προσπαθώντας να κρύψει την άγνοιά της και από φόβο ότι θα την κοροϊδέψουν, διάλεγε πάντα το μεγαλύτερο, γιατί ήθελε ένα καλό μηχάνημα.

Μέχρι που έφτασαν στον σκληρό δίσκο και ο φίλος μου τη ρώτησε: 
«Και σκληρό δίσκο, τι σκληρό να σας βάλουμε;»
Και η κοπέλα, άσχετη όντας, για να μην την πιάσουν κότσο, απάντησε:
«Τον πιο σκληρό που έχετε!».

Κάπως έτσι και η Ελλάς, αγνοώντας το πρόβλημά της, μην καταλαβαίνοντας καν τι σημαίνει και πώς λειτουργεί η οικονομία, διάλεξε καλοπροαίρετα και χαρωπά την πιο σκληρή διαπραγμάτευση. Και γελάει ο κόσμος όλος.

Και ίσως, αν το ερώτημα τεθεί πάλι έτσι, αν δεν εξηγηθεί η λειτουργία του υπολογιστή και η χρήση του, πάλι τον "σκληρότερο" να διαλέξει.

Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος



Saturday, January 23, 2016

Les amants de Teruel


Share/Bookmark
Οι εραστές του Τερουέλ είναι μια μεσαιωνική ιστορία ενός μεγάλου έρωτα, τον 13º αιώνα, ανάμεσα σε μια έφηβη, την Isabel Segura, και έναν όμορφο νέο, τον Juan Diego Martinez, στην Ισπανική επαρχία του Τερουέλ στη μακρινή Αραγονία. Ο πατέρας της Ισαβέλας αρνήθηκε στον φτωχότερο νέο το χέρι της και υποσχέθηκε να περιμένει για πέντε χρόνια, να πάει στην ξενιτιά να φτιάξει περιουσία, για να του τη δώσει.

Μια μέρα πριν ο Ντιέγο επιστρέψει στο Τερουέλ η Ισαβέλα παντρεύτηκε αυτόν που της πρότεινε ο πατέρας της. Ο Ντιέγο την παρακάλεσε για ένα μόνο φιλί το βράδυ στο νυφικό κρεβάτι της τρεις φορές και τρεις φορές εκείνη αρνήθηκε. "Ο Θεός δεν θα τόθελε", του είπε, "έτσι δεν πρέπει να το θέλω κι εγώ". Ο νέος ξεψύχησε στα πόδια της. Την επόμενη, μέρα ντυμένη νύφη, εκείνη τον φίλησε νεκρό και άφησε την τελευταία της πνοή πάνω στο σώμα του.

Οι συγχωριανοί τούς έθαψαν δίπλα δίπλα, και αργότερα κάποιος καλλιτέχνης σκάλισε τις μορφές τους
ξαπλωμένους στο μαυσωλείο. Ακόμη κι εκεί το χέρι του Ντιέγο παραμένει απλωμένο προς την Ισαβέλα και το δικό της σε αυτόν, αλλά χωρίζονται στους αιώνες από ένα μικρό κενό, που επέβαλε η "φιλεύσπλαχνη" εκκλησία. Ένα κενό που ποτέ δεν θα γεφυρωθεί, θα χάσκει εκεί δραματικό, παγωμένο στον χρόνο. Σαν σε τούτα τα λίγα χιλιοστά να περιέχονται όλες οι απαγορεύσεις που βαραίνουν τις ζωές των ανθρώπων, όλα τα άσκοπα όχι μας, όλες οι μάταιες αρνήσεις μας.

Κάποιοι λένε πως η ιστορία προέρχεται από το διήγημα του Βοκκάκιου, "Χιρόλαμο και Σαλβέστρα". Άλλοι πως ο μεγάλος συγγραφέας μετέγραψε τη μεσαιωνική ιστορία των δυο εραστών.

Επτά αιώνες μετά, η Edith Piaf τραγούδησε για την ομώνυμη ταινία το σπουδαιότερο ίσως τραγούδι του Μίκη, σε στίχους του Jacques Plantes.

Για να μας θυμίζει για πάντα τις άγνωστες βουλές που κλώθουν εντός μας οι μοίρες.


Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος





Ανησυχητική νοσταλγία


Share/Bookmark
Όλο και περισσότερο πιστεύω πως οι επικίνδυνοι αναχρονισμοί που φουντώνουν στην Ευρώπη και όλον τον κόσμο και, σταδιακά, μας αποσυνθέτουν είναι μια μεταμοντέρνα έλλειψη.

Είναι η νοσταλγία της γενιάς που φεύγει λίγο-λίγο για τη ζωή που άφησαν πίσω τους για πάντα, γλυκιά, νεανική, με σβησμένες τις δυσκολίες, τα όρια και την απέραντη σκληράδα της. Είναι μια αφήγηση αποστειρωμένη, μια ιστορία λειψή, που είπαν στον εαυτό τους γραπωμένοι απ' τη ζωή που είναι προορισμένοι να αφήσουν.

Κι έγινε τούτη η αφήγηση το όνειρο μιας καινούργιας γενιάς που ζει στο γλυκό όνειρο των παππούδων της, βγαλμένο από την ουτοπία του Ρουσώ, του Σαιν Σιμόν και του Ρόμπερτ Όουεν, ένα ατέλειωτο παραμύθι, χωρίς δράκους, χωρίς λύκους, χωρίς μάγισσες. Το μόνο παραμύθι που της αφηγήθηκαν πάνω από την κούνια για να κοιμάται τα βράδια και να μην τρομάζει απ' τον θάνατο. 

Με τούτο το αφήγημα οι νεώτεροι αντικατέστησαν το όνειρο, βρέθηκαν να ζουν σε έναν ακατανόητο κόσμο, στερημένοι από πόλεμο, από μικρόβια, από μνήμη. Γι' αυτό δίχως αντισώματα, χωρίς πόνο, ευάλωτοι, είναι τόσο έτοιμοι να τα συναντήσουν.

Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος


εικόνα: "Tο όνειρο", Henri (Le Douanier) Rousseau, 1910, MoMA, New York



Wednesday, January 20, 2016

Η εποχή του λίθου δεν τελείωσε γιατί τελείωσαν οι πέτρες


Share/Bookmark
Η επάνοδος στις αγορές του Ιρανικού πετρελαίου μετά την άρση των κυρώσεων στην Τεχεράνη έχει μια παράπλευρη συνέπεια στον ανταγωνιστή και κατά τα άλλα σύμμαχο της Περσίας, τη Ρωσία. Η τιμή του αργού επιτάχυνε την πτωτική της πορεία. Και μαζί της το ρούβλι, που έφτασε νέα ρεκόρ υποτίμησης, μια και η Ρωσική οικονομία στηρίζεται σε σημαντικό βαθμό στις εξαγωγές πετρελαίου.

Ο πρωθυπουργός Dmitri Medvedev  αναγνώρισε τη Δευτέρα, μιλώντας για τον προϋπολογισμό, την ανάγκη νέων περικοπών που θα είναι τουλάχιστον 10% για το 2016 και θα περιλάβουν και τις στρατιωτικές δαπάνες. Στο τέλος της ημέρας η Κεντρική τράπεζα έθεσε τιμή στόχο για το ρώσικο νόμισμα τα 78,66 ρούβλια το δολάριο (85,62 ευρώ), τιμή που ξεπερνάει αυτή της υποτίμησης του 2008. Στις αρχές του 2014 το ευρώ ανταλλάσσονταν για 44 ρούβλια και το δολάριο για 33.

Οι Ρωσικές αρχές σχεδιάζουν επίσης νέους φόρους στις πετρελαϊκές εταιρείες (που έχουν όμως μειωμένα έσοδα) καθώς και την επανεκκίνηση των ιδιωτικοποιήσεων κρατικών εταιρειών, στην απελπισμένη προσπάθεια αναζήτησης εσόδων, στερημένες από την πρόσβαση στις χρηματοικονομικές αγορές λόγω των κυρώσεων για την εισβολή στην Ουκρανία. Ανάμεσα στις εταιρείες προς πώληση είναι τράπεζες όπως η Sberbank (το γιγαντιαίο Ρώσικο ταμιευτήριο) η VTB και η πετρελαϊκή Rosneft. Στην πλούσια περιοχή της Krasnodar, οι Ρωσικές αρχές αναγκάστηκαν να επαναφέρουν τις επιχορηγήσεις στις δημόσιες μεταφορές για τους συνταξιούχους που περιέκοψαν την 1η Ιανουαρίου, μετά από την πίεση εκατοντάδων συνταξιούχων που, με τη σειρά τους, έκοψαν τον δρόμο στο Sochi, στη Μαύρη Θάλασσα, όπου περνάει μεγάλα διαστήματα ο Πρόεδρος Πούτιν.

Για το 2016 το υπουργείο οικονομικής ανάπτυξης προβλέπει (σ.σ. μάλλον υπεραισιόδοξα) αντί για 0,8% ανάπτυξη, 0,7% ύφεση. Πληθωρισμό 8,5% αντί για 6,4%, ανεργία 6,3% αντί 5,8%, ενώ τα πραγματικά έσοδα των Ρώσων θα μειωθούν κατά 4% αντί για -0,7%. Η βιομηχανική παραγωγή θα μειωθεί κατά 0,4% αντί για +0,6% και η κατανάλωση θα είναι - 2,5% αντί για + 0,4%, ενώ οι επενδύσεις θα συνεχίσουν να μειώνονται.

Η οικονομική ελίτ συνδεδεμένη με το Κρεμλίνο είναι απογοητευμένη, όπως έγινε φανερό στο ετήσιο Forum Gaidar (κάτι παρόμοιο με το Davos), όπου ακούστηκαν φωνές συναγερμού και εκκλήσεις για αναζήτηση μιας στρατηγικής εξόδου από την κρίση.

Η πιο χαρακτηριστική τοποθέτηση ήταν αυτή του German Gref, πρώην υπουργού οικονομικής Ανάπτυξης και σήμερα προέδρου της Sberbank. Ο Gref θεωρεί πλέον τελειωμένη την «εποχή των υδρογονανθράκων» και τόνισε πως η Ρωσία έχασε την κούρσα για τη διεθνή ανταγωνιστικότητα και βρίσκεται στην πλευρά των «ηττημένων κρατών» που δεν κατόρθωσαν να προσαρμοσθούν στη σύγχρονη εποχή.

«Η εποχή του λίθου δεν τελείωσε γιατί τελείωσαν οι πέτρες, το ίδιο μπορεί να πει κανείς και για την εποχή των υδρογονανθράκων που επίσης τελείωσε», αποφάνθηκε αναφερόμενος στην αυγή των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Για παράδειγμα ο Gref αναφέρθηκε στην Κίνα, που στο τέλος του 2016 θα έχει συνολική παραγωγική ικανότητα ανανεώσιμων πηγών στο 150% αυτής της Ρωσίας και θα μειώσει την κατανάλωση πετρελαίου και άνθρακα κατά 45%.

Οι Τσιπραίοι, οι Λαφαζάνηδες, οι Φωτόπουλοι και λοιποί Σκουρλέτηδες τι λένε για όλα αυτά άραγε; Πού τρέχει ο λογισμός τους; Στα απέραντα πεδία επιφανειακής εξόρυξης λιγνίτη της Κοζάνης και της Φλώρινας που ξερνούν σκόνη, καρκίνο, πνευμονοπάθειες και διοξείδιο ή στα «πετρέλαια» του Αιγαίου; Ή μήπως ανατριχιάζουν συλλογιζόμενοι τα σιδερένια δέντρα (τα φωτοβολταϊκά!) όπως τα αποκαλεί ο υπέργηρος (αντιστασιακός στο μέλλον) βουλευτής τους; Ή ασχολούνται με το κυνήγι των ανεμόμυλων γιατί «διαταράσσουν το τοπίο» (μαζί με τον γυφτομπαρόκ Λαζόπουλο γιατί του «χαλάνε τη θέα» στο εξοχικό του στη Σέριφο - συγγνώμη από τους γύφτους);

Μάλλον (το πιο πιθανό) οι «σκέψεις» τους έχουν καρφωθεί σε μερικές εκατοντάδες στρέμματα στην υπόγεια μεταλλευτική δραστηριότητα στη Χαλκιδική κάτι κατεργάρηδων μεταλλωρύχων που εννοούν να εργαστούν για να εξάγουν πολύτιμα μέταλλα με διεθνή ζήτηση και, κυρίως, να μην τους ψηφίζουν.

Καμιά φορά αναρωτιέμαι, σκέφτονται κάτι άραγε, γενικώς; Ή είναι άτοπο το ρήμα;

Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος


πηγή πληροφοριών:



Tuesday, January 19, 2016

Επικίνδυνα ενδιαφέροντες καιροί


Share/Bookmark
Το πιο ανησυχητικό χαρακτηριστικό της εποχής μας είναι η ανάπτυξη και επέκταση μεταμοντέρνων νεοαυταρχικών τάσεων και κινημάτων, που ενίοτε φτάνουν να κατακτήσουν την εξουσία. Εμφανίζονται, ανάλογα με την κοινωνική κουλτούρα και την ιστορία κάθε χώρας, είτε ως αριστερόστροφες (Τσίπρας/Ελλάδα, Τσάβες-Μαδούρο/Βενεζουέλα, Podemos/Ισπανία, Γκρίγιο/Ιταλία) είτε ως δεξιόστροφες (Καζίνσκυ/Πολωνία, Ορμπάν/Ουγγαρία, Τραμπ/ΗΠΑ, Λεπέν/Γαλλία, διάφορα εθνικιστικά κόμματα στη Γερμανία, Φινλανδία, Αγγλία κλπ.)

Στην ουσία τους, όμως, διαφέρουν ελάχιστα. Συγκλίνουν στον αντιευρωπαϊσμό, στην αντικρατική ρητορεία, ζητώντας όμως στην ουσία ένα πιο αυταρχικό κράτος, ή στην "αντικαπιταλιστική" και "αντινεοφιλελεύθερη" ρητορεία (όρος που μόνο αυτοί χρησιμοποιούν εννοώντας τους new conservatives). Συγκλίνουν επίσης στον θαυμασμό και την προσέγγιση με καθεστώτα αντιτιθέμενα μεταξύ τους όσον αφορά τις γεωστρατηγικές επιδιώξεις, αλλά παρόμοια ως προς τη φιλοσοφία, όπως αυτό του Πούτιν ή ακόμη του Άσαντ, του Ερντογάν και των μουλάδων. Έτσι συγκλίνουν με φυσικότητα και ευκολία στην πρόταση εξουσίας, όταν το φέρουν τα πράγματα, εθνικιστές με αριστεριστές. Εμφανίζεται το παράδοξο, αυτοί που υποτίθεται ότι μισούν το Ισλάμ ή φοβούνται την επεκτατικότητα του Ρώσικου καθεστώτος και τις απειλές άλλων αυταρχικών χωρών για τη Δύση να τα βρίσκουν περισσότερο με τους μουλάδες και τον Πούτιν παρά με τις άλλες δυτικές χώρες.

Η αντίφαση αυτή εξηγείται. Αναζητούν αγαπημένους εχθρούς που δικαιολογούν τη δική τους ύπαρξη, τη συμμετρική ομοιότητα. Τους τρέφει το κάθε ISIS και τρέφεται από αυτούς.

Αυτό που ενώνει όλες αυτές τις δεξιόστροφες και αριστερόστροφες τάσεις είναι η εργαλειακή αντίληψη της πλουραλιστικής Δημοκρατίας ως μέσο για την επιτυχία των επιδιώξεών τους. Για την κατάκτηση (και διατήρηση) της εξουσίας με κάθε τρόπο και κάθε κόστος και όχι η Δημοκρατία ως το σταθερό πλαίσιο εντός του οποίου μπορούν να ληφθούν αποφάσεις και να λυθούν προβλήματα. Τα προβλήματα θα λυθούν στο νέο καθεστώς, υπό την καθοδήγηση ενός πατερούλη, ενός Λένιν, μιας Λεπέν, ενός Μουσολίνι, ενός Καζίνσκυ, ενός Ιγκλέσιας, ενός Τσίπρα.

Η ρίζα είναι βαθιά, ο λενινισμός και ο φασισμός. Μετέρχονται με μακιαβελική μαεστρία κάθε μέσου και ψέματος, ενώ σπρώχνουν πέρα από τα όριά τους τους εξισορροπητικούς μηχανισμούς της Δημοκρατίας, αυτούς που εξασφαλίζουν την εναλλαγή, τον πλουραλισμό, το κράτος δικαίου, την ισορροπία δυνάμεων, τον διάλογο και τη σύνθεση. Χωρίς να είναι ασυνεπείς με τη βαθύτερη ιδεολογία τους και χωρίς να ενδιαφέρονται για τις συνέπειες των πράξεών τους στην καθημερινότητα ή στο επίπεδο ζωής των πολιτών και στις προοπτικές τους.

Για πρώτη φορά μετά τον πόλεμο η Δημοκρατία, που εξασφάλισε την ευημερία και σε γενικές γραμμές την ειρήνη μετά από δυο Παγκόσμιους Πολέμους, καθώς και μια διαρκή ανάπτυξη για εξήντα χρόνια, που, παρά τα προβλήματα και τις ανισότητες, έβγαλε από τη φτώχεια, την πείνα, τη μιζέρια και τις αρρώστιες τεράστιες ομάδες πληθυσμού σε όλον τον κόσμο, αυτό το αποτελεσματικό αλλά και εύθραυστο οικοδόμημα, σπάνιο στην ανθρώπινη ιστορία, που στηρίζεται στην ανεκτικότητα, την ελευθερία, τη σύνθεση και τον ανθρωπισμό, απειλείται τόσο σοβαρά.

Όχι από εξωτερικούς εχθρούς αλλά από ένα εσωτερικό σαράκι που τροφοδοτείται από δυο πράγματα: την έλλειψη κοινού ονείρου για το μέλλον, μιας κοινής μάχης για το καλύτερο απέναντι στο χειρότερο, και από έναν, αλλού παραπάνω και αλλού λιγότερο, ξεπεσμό της παιδείας όσον αφορά την ιστορική μνήμη. Η αποτυχία της παιδείας με την ευρεία έννοια, οικογενειακής και δημόσιας, είναι ότι δεν κατόρθωσε επαρκώς να γεμίσει το κενό της φυσικής τάσης λήθης του παρελθόντος, να κάνει βίωμα την ιστορία. Κανακεύοντας τις νεώτερες γενιές και αποφεύγοντας τα δυσάρεστα και τα δύσκολα για να μην πληγώσει, δημιούργησε μια γενιά ικανή να πληγώσει αυτή τον εαυτό της και το μέλλον της, μες στην ανεμελιά της.

Από την άλλη, το έλλειμμα ονείρου, στόχου, οράματος για το μέλλον μπορεί να θεραπευθεί μόνο με την ταύτιση και προσωποποίηση του κοινού εχθρού, αυτού που αντιπροσωπεύει την οπισθοδρόμηση και τον αυταρχισμό στη μετά τον Ψυχρό Πόλεμο εποχή, αλλά και το πρόταγμα της αντιμετώπισης των μεγάλων παγκόσμιων προκλήσεων, όπως ο έλεγχος της κλιματικής αλλαγής και η μετάβαση σε μια βιώσιμη σε βάθος χρόνου ανοιχτή οικονομία στηριγμένη στην καινοτομία και τον ανταγωνισμό, σε ισορροπία με το περιβάλλον. Κι ακόμη, η αύξηση του πλούτου και ο περιορισμός των ακραίων ανισοτήτων που δημιουργούν έκρυθμες και ανισόρροπες οικονομικές καταστάσεις. Είναι η αναζήτηση ισορροπιών εξουσίας και ευθύνης που θα επιτρέπουν ολοένα και μεγαλύτερη ελευθερία επιλογής στους ανθρώπους, στον τρόπο και στο μοντέλο ζωής τους. Όμως αυτά τα ζητήματα δεν χωρούν σε υπερ-απλουστευτικά σχήματα καλού / κακού και απαιτούν προσπάθεια ατομική και συλλογική, διάλογο και εκλαΐκευση για να γίνουν κατανοητά. Απαιτούν μια Δημοκρατία που λειτουργεί.

Το μεγάλο όπλο των δυνάμεων του αυταρχισμού είναι όμως ακριβώς πως, κατά βάθος, δεν τους ενδιαφέρει ή αφορά τίποτε από αυτά. Τους είναι απλώς ξένα. Δεν τα καταλαβαίνουν ούτε και επιδιώκουν να τα καταλάβουν. Κάθε εμπλοκή τους στις σχετικές συζητήσεις έχει έναν και μόνο στόχο: την εξουσία και τη διατήρησή της.

Ζούμε σε επικίνδυνα ενδιαφέροντες καιρούς.

Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος




Εικόνα: "Snow Storm", J. M. W. Turner, 1842, Tate Gallery, London





Saturday, January 16, 2016

Πριν είναι πολύ αργά!


Share/Bookmark
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε προχτές, μετά από την έντονη κριτική για υπερβολική διαλλακτικότητα με την κατάσταση στην Ουγγαρία των αυταρχικών πρακτικών του λαϊκίστικου δεξιόστροφου καθεστώτος του Βίκτωρ Ορμπάν, να κινήσει για πρώτη φορά κατά της ομοειδούς Πολωνικής Κυβέρνησης τη διαδικασία του «Κράτους Δικαίου». Η διαδικασία αυτή τέθηκε σε ισχύ τον Μάρτιο του 2014, με βάση το άρθρο 7 της Συνθήκης. Κινείται μετά από πολλές συζητήσεις με την Πολωνία που απέτυχαν, κατά της υπερσυντηρητικής Κυβέρνησης του Jaroslaw Kaczynski (με 38%). Δεν σχετίζεται με τις υπερσυντηρητικές επιλογές της Κυβέρνησης, αλλά με την παραβίαση βασικών κανόνων λειτουργίας της Δημοκρατίας. Η Πολωνική Κυβέρνηση κατηγορείται ότι παραβιάζει βασικές αρχές του κράτους δικαίου, όπως αυτές ισχύουν μετά τον πόλεμο, αντικαθιστώντας τα μέλη του Ανωτάτου Δικαστηρίου και παρεμβαίνοντας για τον κυβερνητικό έλεγχο των ΜΜΕ.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι Κυβερνήσεις δέχθηκαν έντονη κριτική τους τελευταίους μήνες για τη μετριοπαθή στάση απέναντι στο καθεστώς του Ορμπάν στην Ουγγαρία.

Μετά την αποτυχία των προσπαθειών πίεσης και συζήτησης με την Πολωνική Κυβέρνηση, φαίνεται ότι ξεχείλισε το ποτήρι όσων θεωρούν πως δεν μπορεί εντός Ευρώπης να τίθενται σε αμφισβήτηση οι βασικές αρχές της φιλελεύθερης Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου. Η Επιτροπή αποφάσισε να κινήσει τη διαδικασία που μπορεί να οδηγήσει σε στέρηση των δικαιωμάτων ψήφου του κράτους εντός της Ένωσης. Η βάση αυτής της ποινής είναι ότι η Ευρώπη είναι μια Ένωση Δημοκρατιών και η ψήφος καθενός επηρεάζει τις αποφάσεις, τη νομοθεσία, τις ζωές των άλλων. Δίκαιο και σωστό όσο όλοι είναι πλουραλιστικές Δημοκρατίες. Όταν όμως απειλείται ο πυρήνας της δημοκρατικής λειτουργίας, η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και ο έλεγχος της πληροφόρησης, τότε κάποιοι που δεν έχουν πλέον Δημοκρατική νομιμοποίηση συναποφασίζουν για τη ζωή και το μέλλον των πολιτών των Δημοκρατιών.

Είναι πολύ σωστή κίνηση. Επιτέλους!

Μόνο που και στην άλλη ακρούλα της Ευρώπης, στην άλλη άκρη του πολιτικού φάσματος (ή μήπως στην ίδια;) συμβαίνει το ίδιο εδώ και μερικούς μήνες. Λίγο πριν τις εκλογές διορίστηκε νέος Πρόεδρος του Αρείου Πάγου, για να γίνει μάλιστα Πρωθυπουργός, η Κυβέρνηση έχει περάσει παράξενους νόμους, με τους οποίους έχει ήδη ή επιχειρεί να αντικαταστήσει όλες τις Ανεξάρτητες Αρχές, ξεκινώντας από το ΑΣΕΠ μέχρι το ΕΣΡ. Και επιπλέον, ασκεί πια έναν ασφυκτικό έλεγχο στη Δημόσια Τηλεόραση, ενώ επιχειρεί να ελέγξει το σύνολο των ιδιωτικών ΜΜΕ. Με κάθε τρόπο, με νομικισμούς, απειλές, φορολογική και σκανδαλοθηρική τρομοκρατία απέναντι σε πρόσωπα σε θέσεις Δημόσιας ευθύνης, σε πολίτες και επιχειρήσεις, στηριγμένη στις γκρίζες ζώνες και στο διάτρητο νομικό πλαίσιο, αντικαθιστά με κομματικά προσκείμενους όλα τα επί θητεία στελέχη Δημοσίων φορέων και υπηρεσιών. Από το φεστιβάλ Αθηνών ως τους Διευθυντές των Νοσοκομείων, αρχές εποπτείας, Δημόσιες Επιχειρήσεις, και το επιχειρεί ακόμη και με το Τραπεζικό σύστημα και τις ιδιωτικές επιχειρήσεις. 

Επιχειρεί να χτίσει λιθαράκι λιθαράκι, ακόμη και χρησιμοποιώντας τον σκληρό πυρήνα του κράτους, τον στρατό, τη δικαιοσύνη, ένα σύστημα που περιορίζει τον πλουραλισμό. Ήταν ο ίδιος Πρωθυπουργός, μην το ξεχνούμε, που υπό την εποπτεία του σχεδιάζονταν η σύλληψη του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος και η κατάληψη του Νομισματοκοπείου. 

Τι παραπάνω έκανε ο Kaczynski; Μάλλον αρκετά λιγότερα.

Η παράδοξη ως τώρα ανοχή της Ευρώπης στο καθεστώς Τσίπρα, σε βασικά θέματα Δημοκρατίας, ίσως είναι μέρος της συμφωνίας του καλοκαιριού που απέτρεψε (;) το γλίστρημα της Ελλάδας στο χάος και στην κατάσταση της Συρίας.

Οφείλεται επίσης ίσως στο ότι δεν έβλεπαν διέξοδο κι εναλλακτική μέχρι τώρα, εάν προχωρούσαν και έπρατταν τα δέοντα, και ενδεχόμενα φοβούνταν την επιδείνωση της εθνικιστικής ρητορείας των Κυβερνώντων.

Κατά την γνώμη μου, ακόμη και αυτή η μικρή ανοχή, που ίσως να φτάνει προς το τέλος της, ήταν λάθος. Είναι προτιμότερη η ανοχή σε οικονομικές παρεκκλίσεις παρά σε δημοκρατικές εκτροπές.

Οι πρώτες, όσο η Δημοκρατία λειτουργεί, μπορεί να διορθωθούν. Οι δεύτερες κλείνουν την πόρτα της διόρθωσης, της μεταστροφής, και επιταχύνονται γεωμετρικά από αυτούς που προσπαθούν να κρατηθούν στην εξουσία παρά την οικονομική αποτυχία, όπως συμβαίνει αυτές τις μέρες στη Βενεζουέλα του Μαδούρο. Οδηγούν σε μονόδρομο με προκαθορισμένο κι άσχημο τέλος.

Είναι πλέον η ώρα και για την Ελλάδα, πριν είναι πολύ αργά!

Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος




Wednesday, January 13, 2016

Ένα περιβαλλοντικό (και όχι μόνο) έγκλημα


Share/Bookmark
Εικόνα από το πάρκο Αριστοτέλη
Αυτό που συντελείται στη Χαλκιδική είναι, πέρα από κοινωνικό και οικονομικό, ένα μεγάλης κλίμακας περιβαλλοντικό έγκλημα. Όχι όμως αυτό που νομίζετε. Στη χώρα αυτή τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται. Σαν την Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων, η πραγματικότητα είναι συχνά αντεστραμμένη και ο Χάμπτυ Ντάμπτυ κουνάει τη στρογγυλή φασιστομουτσουνάρα του από ψηλά, με το κυνικό του χαμόγελο.

Εξηγούμαι όσο είναι δυνατόν χωρίς πολλές λεπτομέρειες.

Α. Η μεταλλευτική δραστηριότητα στη συγκεκριμένη περιοχή της Χαλκιδικής είναι συνεχής από την αρχαιότητα ως τις μέρες μας. Είναι μέρος της ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς των Μαντεμοχωριών. Με γενιές μεταλλωρύχων, τεχνογνωσία, μνήμες και αντίστοιχες κοινωνικές δομές και λειτουργίες της σύγχρονης βιομηχανικής εποχής. Αυτές θα σβήσουν και η περιοχή θα ερημώσει.

Β. Η οικονομική αξία της επένδυσης και η απόδοσή της για την εθνική οικονομία μέσω της απασχόλησης, άμεσης και έμμεσης, είναι πολύ υψηλή. Τα βεβαιωμένα κοιτάσματα ανέρχονται στο ύψος των 17 δις ευρώ, ενώ σε βάθος χρόνου της εξόρυξης δισεκατομμύρια θα δαπανηθούν για αμοιβές εργαζομένων, ερευνητών, εργατών, υπεργολάβων. Χρήματα που εισέρχονται στην τοπική οικονομία μέσω των δαπανών και στο κράτος μέσω κάθε είδους φόρων και εισφορών. Όλα αυτά δεν θα υπάρξουν πλέον. Ενώ οι υφιστάμενες θέσεις εργασίας και υποδομές θα εξαφανιστούν, προσθέτοντας νέα μεγάλα βάρη στον προϋπολογισμό, δηλαδή σε όλους τους φορολογούμενους.
παραλία Στρατωνίου

Ταυτόχρονα, η αξιοπιστία της Ελληνικής οικονομίας, που έχει βυθιστεί στον φαύλο κύκλο της αποεπένδυσης και της φτώχειας και χρειάζεται απελπισμένα επενδύσεις υψηλής εγχώριας προστιθέμενης αξίας όπως αυτή, που εκμεταλλεύονται φυσικούς πόρους της χώρας και ταυτόχρονα παράγουν τεχνολογία και ειδικευμένο εργατικό δυναμικό και όχι αρπαχτές του real estate, θα πληγεί ανεπανόρθωτα. Ποιος θα ξαναβάλει τα χρήματά του σε ένα αφερέγγυο κράτος που οποιαδήποτε σοβαρή επένδυση με δέσμευση βάθους χρόνου αντιμετωπίζεται ως λάφυρο πολιτικάντηδων;


Γ. Και ερχόμαστε στα περιβαλλοντικά εγκλήματα και τα αντίστοιχα ψέματα.

1. Κάθε ανθρώπινη παραγωγική δραστηριότητα (τουρισμός, βιομηχανική δραστηριότητα, γεωργία) έχει ένα περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Το ερώτημα είναι ποια δραστηριότητα έχει μικρότερο ή μεγαλύτερο συγκριτικά με κάποια άλλη για κάθε ευρώ που παράγει και αν είναι το περιβάλλον βιώσιμο σε βάθος χρόνου ή όχι με αυτή τη χρήση όπως και η αναστρεψιμότητα των επιπτώσεων. Το περιβαλλοντικό αποτύπωμα συνίσταται κατά κύριο λόγο στα ακόλουθα: κατανάλωση ενέργειας, νερού, πίεση στα οικοσυστήματα με την αποψίλωση δασών και καταστροφή ακτών για τη χρήση τους στη δραστηριότητα, τις επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα, την παραγωγή CO2.
παραλία της Ολυμπιάδας,
κοντά στις εγκαταστάσεις

Δεν έχει κανείς παρά να επισκεφθεί την περιοχή πέρα από τα βουνά όπου ασκείται η μεταλλευτική δραστηριότητα, στην ανατολική πλευρά της Χαλκιδικής, και να τη συγκρίνει με τις περιοχές της τουριστικής ανάπτυξης της δυτικής πλευράς για να επιβεβαιώσει αυτό που όλες οι μελέτες αποδεικνύουν. Παρθένα δάση και αδόμητες ακτές, οικισμοί περιορισμένοι στον πολεοδομημένο ιστό από τη μια και η γνωστή εικόνα των τσιμεντένιων συγκροτημάτων από την άλλη, σπαρμένα σε όλη τη Χαλκιδική μαζί με ακτές χτισμένες, εκτάσεις κατειλημμένες, «δασικούς» αλλά στην ουσία δασοκτόνους δρόμους, έντονη πίεση της γεωργίας και της δόμησης προς τα δάση για τη δημιουργία υποδομών (δρόμων, δικτύων, οικισμών που χρησιμοποιούνται μόνο δύο μήνες τον χρόνο), τα τέσσερα στρέμματα παντού με τα γνωστά κουτιά απλωμένα εκτός οικισμών μες στα δάση, συγκεντρωτική μεγάλη κατανάλωση ενέργειας και νερού για δυο μήνες τον χρόνο, αυτοκίνητα, μποτιλιαρίσματα ακόμη, κίνηση.

Η σύγχρονη, υπόγεια και εστιασμένη σε συγκεκριμένα επιφανειακά σημεία μεταλλευτική δραστηριότητα, συγκρινόμενη με την εξίσου σύγχρονη τουριστική εκμετάλλευση, είναι αντικειμενικά πολύ πιο φιλική στο περιβάλλον για πολύ μεγαλύτερη παραγωγή πλούτου. Αν μάλιστα συγκριθεί η ελεγχόμενη με νέες μεθόδους μεταλλευτική δραστηριότητα με την άναρχη τουριστική ανάπτυξη αλά ελληνικά, η διαφορά είναι αβυσσαλέα.
κτήριο εγκαταστάσεων Στρατωνίου

Παρόλα αυτά, αποδεχόμαστε τον τουρισμό (και καλά κάνουμε σε έναν βαθμό, διότι από κάτι πρέπει να ζήσουμε) ενώ το δεύτερο μας προκαλεί αλλεργία. Γιατί; Γιατί αυτοί που ωρύονται είναι φλομωμένοι με ψέματα. Κι αυτοί που τους φλομώνουν στο ψέμα ανταμείβονται με ψήφους για να καταστρέψουν κάτι για το οποίο δεν ενδιαφέρονται, καθώς σε αυτό δεν διορίζουν και αυτοί εκεί δεν τους ψηφίζουν. Με δυο λόγια, δεν τρώνε άμεσα ή έμμεσα από αυτό.

2. Σημαίνει αυτό πως τουρισμός και μεταλλευτική δραστηριότητα είναι δυο παραγωγικές δραστηριότητες εξ ορισμού αντιτιθέμενες; Όχι. Το αντίθετο. Ούτε η σύγχρονη μεταλλευτική δραστηριότητα απωθεί τον τουρισμό ούτε ο τουρισμός χρειάζεται για να αναπτυχθεί τους πόρους της υπόγειας και τοπικής μεταλλευτικής δραστηριότητας. Μπορεί να είναι συμπληρωματικές και αλληλοτροφοδοτούμενες. Με δεκάδες τρόπους. Επιπροσθέτως του μαζικού τουρισμού, ήλιος και θάλασσα, μπορούν να αναπτυχθούν βιομηχανικά μουσεία και αξιοθέατα άλλων εποχών, branding της περιοχής για την προσέλκυση επισκεπτών (Ρώσων, Αράβων, Αμερικάνων) που έλκονται από τον χρυσό, με την ενίσχυση με έξυπνους τρόπους της τοπικής χρυσοχοΐας και τη σύνδεσή της με τις παραδόσεις και αρχαιότητες της Μακεδονίας, ερευνητικός και επιστημονικός τουρισμός.
Φθινοπωρινό δάσος της περιοχής

3. Υπάρχει όμως κάτι ακόμη χειρότερο. 

Η σημερινή εκμετάλλευση χρησιμοποιεί μεθόδους που περιορίζουν στο ελάχιστο την περιβαλλοντική επιβάρυνση, ανακυκλώνοντας το νερό και μη χρησιμοποιώντας υλικά που στο παρελθόν μόλυναν το περιβάλλον, ενώ αποκαθιστά με εκτεταμένες αναπλάσεις και αναδασώσεις τις περιοχές που χρησιμοποιούνται. Όμως η αλήθεια είναι πως στο παρελθόν οι βιομηχανικές πρακτικές του Μποδοσάκη είχαν προκαλέσει σημαντικές αλλοιώσεις:

φωτό αρχείου: ρίψη τελμάτων στην παραλία,
παλαιότερες εκμεταλλεύσεις

i. Η κύρια πηγή ρύπανσης υπήρξαν και είναι ακόμη οι ανοιχτές παλιές στοές (δεκάδες χιλιόμετρα) που δεν χρησιμοποιούνται και έχουν εγκαταλειφθεί. Το μέτωπο του μεταλλεύματος όταν έρχεται σε επαφή με τον αέρα και το νερό οξειδώνεται, ρέει ως οξύ μέσα από τις στοές και καταλήγει στο περιβάλλον ή στον υδροφόρο ορίζοντα. Η τρέχουσα επένδυση είχε αναλάβει, ανάμεσα σε άλλες υποχρεώσεις, να γεμίσει και να σφραγίσει όλες τις παλιές στοές με τον ίδιο τρόπο που θα κλείνει τις νέες μετά τη χρήση τους. 

ii. Επίσης, στις δεκαετίες των παλαιότερων εκμεταλλεύσεων τα τέλματα δεν καθαρίζονταν όπως γίνεται σήμερα ώστε να ανακυκλωθούν, αλλά ρίχνονταν σε ορισμένα σημεία και στη θάλασσα. Η παραλία του Στρατωνίου είναι ανάμεσα στα σημεία που υπέστησαν αυτή την τρομερή ζημιά και μεγάλες ποσότητες μολυσμένων υλικών βρίσκονται θαμμένες στον πυθμένα της. Ανάμεσα στις δραστηριότητες της επένδυσης και τους όρους της μελέτης ήταν να ανασύρει από το έδαφος και από τον πυθμένα όλες τις ποσότητες των παλαιών τελμάτων ώστε, αφού αφαιρεθούν τα μέταλλα που είναι εκμεταλλεύσιμα, να ανακυκλωθούν στο σφράγισμα των στοών. Η επιχείρηση καθαρισμού αυτή έχει κόστος εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ που ουδείς στην Ελλάδα διαθέτει να πληρώσει ούτε την ειδική τεχνογνωσία να υλοποιήσει.
παλαιά στοά 

Οι στοές θα συνεχίσουν να χαίνουν ξερνώντας οξύ (μαζί με τις νέες, που πιθανότατα θα εγκαταλειφθούν) και οι «τουρίστες» θα κάνουν μπάνιο πάνω από τα τέλματα. Αυτή η αποκατάσταση που δεν θα γίνει από κανέναν είναι το δεύτερο τεράστιο περιβαλλοντικό έγκλημα.

4. Το οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό έγκλημα που συντελείται από μερικούς φανατισμένους και πλιατσικολόγους, που όταν δεν διορίζουν οι ίδιοι δεν θέλουν να δουλεύει κανείς άλλος, που προτιμούν να καταστρέφουν οι ίδιοι το περιβάλλον αλλά και τη λογική με γκαιμπελικά ψέματα, έχει και μια άλλη οικονομική πλευρά. 

Η εταιρεία έκανε στους αντιδρώντες δυο προτάσεις. 

Η πρώτη ήταν, αντί να παρουσιάζουν διάφορους αμφίβολης ποιότητας καλοθελητές, να επιλέξουν μερικούς διεθνούς κύρους επιστήμονες για να επιβλέπουν την αυστηρή εφαρμογή των περιβαλλοντικών όρων και να τους πληρώνει η ίδια. 

Η δεύτερη είχε να κάνει με τον τουρισμό. Η καναδική πολυεθνική εταιρεία απασχολεί δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενους σε όλον τον κόσμο, στους οποίους παρέχει πακέτα διακοπών. Πρότεινε να ενοικιάζει τα δωμάτια στις τουριστικές περιοχές (οι οποίες βρίσκονται μακριά από τις εκμεταλλεύσεις, έτσι κι αλλιώς) κατά τη low season που είναι άδεια, και να τους φέρνει στην Ελλάδα. 

Αρνήθηκαν περήφανα και αποφασιστικά να συζητήσουν και τις δυο.

Στον κόσμο υπάρχουν δυο κατάρες: ο εθνικισμός και ο φανατισμός (θρησκευτικός ή ιδεολογικός). Όταν οι δυο αυτές θυέστειες προσβολές συναντώνται και γίνονται εργαλείο στα χέρια ανερμάτιστων εξουσιομανών, όπως στον νεοελληνικό μεσαίωνα, η κατάληξη είναι πάντα η ύβρις. Και ο χορός απομένει συφοριασμένος πάνω από τα ερείπια να χτυπιέται για το τι πήγε στραβά.

Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος


Sunday, January 10, 2016

Να βγει επιτέλους η πρίζα


Share/Bookmark
Μερικοί μιλούν για σύγκρουση του κρατισμού με την ελεύθερη οικονομία. Νομίζω πως είναι λάθος. Ακόμη και ο αριστερόστροφος κρατισμός προϋποθέτει κράτος με δομή και λειτουργίες. Κυρίως, αντίληψη του κράτους ως λειτουργικού μηχανισμού, έστω με στόχο την κρατική παραγωγή και τη βελτίωσή της.

Στο ρωμέικο το κράτος  -με τη δυτική έννοια του όρου- δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Κάτω από το κέλυφός του κρύφτηκε ο πιο βαθύς αναχρονισμός. Η σχέση φεουδάρχη - κολλήγου, πατριάρχη και σογιού.

Η σύγκρουση στην Ελλάδα είναι εδώ και δυο αιώνες περίπου η ίδια. Από τη μια ο φεουδαρχικός κόσμος του 18ου αιώνα, των κλειστών αγορών, των κλειστών επαγγελμάτων, των κλειστών οικογενειών, των κλειστών μυαλών, του άρχοντα πατερούλη που έγινε το κράτος πατερούλης. Και από την άλλη οι δυνάμεις του σύγχρονου κόσμου που αποδέχονται τις βασικές αρχές του κράτους δικαίου, δίνοντας μεγαλύτερη ή μικρότερη έμφαση στην ανάπτυξη ή στην αναδιανομή, στις ελευθερίες ή στην ασφάλεια. Η σύγκρουση στο σύγχρονο ελληνικό κράτος είναι ακόμη o 18ος απέναντι στον 21ο αιώνα.

Κάτω από τις ταμπέλες των σύγχρονων ιδεολογικών τάσεων, σε κάθε κόμμα η σύγκρουση αυτή σοβούσε και σοβεί δυο αιώνες. Σε όλα τα κόμματα. Άλλοτε σε κάποιο από αυτά έπαιρναν το πάνω χέρι οι μεν και η Ελλάδα προχωρούσε, άλλοτε οι δε σε άλλο και οπισθοχωρούσε.

Η εποχή που διανύουμε σφραγίστηκε από το 2004 και εδώ από ένα τσουνάμι του 18ου αιώνα των φεουδαρχών με τους κολλήγους τους, μεταμορφωμένων σε ολιγάρχες αριστεροδεξιούς και κεντρώους, και η πάντα πολύ ισχυρή επιρροή τους έγινε σχεδόν καθολική κυριαρχία. Το μόνο κριτήριο επιλογής για θέσεις ευθύνης σε κάθε κόμμα ήταν αυτό. Η ΝΔ του Καραμανλή του Μικρού, οι άλλοι στη συνέχεια και ο ΣΥΡΙΖΑ που το τερμάτισε. Μόνος στόχος η εκπαραθύρωση και αποκλεισμός κάθε αποτελεσματικού με σύγχρονους όρους ανθρώπου, από τον Γιώργο Λούκο ως τους Πανεπιστημιακούς διεθνούς κύρους από τα πανεπιστήμια, από όποια θέση, ακόμη κι αν προέρχεται από την αριστερά. Και ακόμη περισσότερο τότε. Όταν προέρχονται από τον ίδιο χώρο. Το ίδιο στον υπερθετικό που έκανε και η ΝΔ των προηγούμενων.

Η νίκη του Κυριάκου Μητσοτάκη από αυτή την άποψη είναι ένα σημαντικό γεγονός. Όχι (ακόμη) γιατί φέρει βεβαιότητες ανατροπών και μεταρρύθμισης. Αυτό μένει να δειχθεί. Αλλά διότι έχει τουλάχιστον ένα συμβολικό βάρος. Είναι αποτέλεσμα προσδοκιών ενός ολόκληρου κόσμου που αναζητά να γεννηθεί. Μιας εποχής που έχει στερηθεί τον καιρό της σε όλους τους χώρους. Τον φιλελεύθερο, τον κεντροδεξιό, την κεντροαριστερά, την οργάνωση της σκέψης και της ζωής μας παντού.

Το απρόσμενο γεγονός ότι, παρά τη συμπαγή στάση των ολιγαρχικών φέουδων όλων των παρατάξεων, από τους παυλοπουλοκαραμανλικούς ως τους τσιπροκαμμένους, εξελέγη ο Κυριάκος σε έναν από τους φορείς εξουσίας, αποδεικνύει ότι ο κόσμος του 18ου δεν είναι ανίκητος, δεν είναι καθολικά κυρίαρχος. Δεν είναι καν πλειοψηφία, ίσως. Ούτε στους άλλους πολιτικούς χώρους. Είναι παρείσακτος και, παρά τη φαινομενική ισχύ του, ίσως είναι τόσο φανατικός και συνωμοτικός γιατί είναι τόσο φοβισμένος. Τρέφεται και αναπαράγει τη φλυαρία και τον θόρυβο για να καλύψει τη σιωπή του. Αισθάνεται αδύναμος.

Συγχαρητήρια! Και εύχομαι η εκλογή αυτή να είναι η αρχή που θα αρχίσει να ξετυλίγει το κουβάρι από μιαν άκρη. Η αντιπολίτευση που θα επιτρέψει να βγει η πρίζα που τροφοδοτεί την κυβερνητική πλειοψηφία του new age μεσαιωνικού λαϊκισμού: η διαρκής απειλή μιας ακόμη χειρότερης εξέλιξης (που τελικά πάντα έρχεται). Να δώσει σε όλους, εντός κι εκτός Ελλάδας, ένα χειροπιαστό επιχείρημα, μια διέξοδο, για να ελπίζουν και να δράσουν ανάλογα.

Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος





Tuesday, January 5, 2016

Υπό πέντε προϋποθέσεις


Share/Bookmark
Βρίσκω θετική την πρόταση για αναλογική εισφορά επί των εσόδων στους ελευθέρους επαγγελματίες, αντί της αντιπαραγωγικής και άδικης πάγιας εισφοράς στον ΟΑΕΕ. Σήμερα ένας ΕΕ που έχει έσοδα 5.000 - 10.000 ευρώ τον χρόνο καλείται να πληρώσει 4.500 στον ΟΑΕΕ τουλάχιστον. Πράγμα που κάνει αδύνατη την άσκηση του επαγγέλματος ακόμη και τη νόμιμη πληρωμή για οποιαδήποτε μικρής ή μεσαίας αξίας εργασία. Και θα πληρώσει το ίδιο με κάποιον που έχει έσοδα 50.000 ευρώ τον χρόνο. Στην ουσία ο ΟΑΕΕ αποκλείει από την αγορά εργασίας τους νεώτερους και προστατεύει από τον ανταγωνισμό τους πλέον επιτυχημένους.

Υπό πέντε προϋποθέσεις:

- Να αφορά το σύνολο των εισφορών (συνταξιοδοτικές και υγειονομικής περίθαλψης). Αλλιώς είναι δώρον άδωρον. 

- Να θεσπισθεί ανώτατο πλαφόν εισφορών αντίστοιχο με αυτό του μισθωτού (οι εισφορές στη μισθωτή εργασία δεν αυξάνουν πέρα από ένα ποσό ασχέτως του ύψους του μισθού)

- Να θεσπισθεί κατώτατο όριο εσόδων κάτω από το οποίο δεν θα καταβάλλεται το μέρος των εισφορών για σύνταξη παρά μόνο το ποσοστό επί των εσόδων που αφορά την υγειονομική περίθαλψη  

- Να καταργηθεί το τέλος επιτηδεύματος (που ουσιαστικά επιβαρύνει περισσότερο αυτούς που έχουν λίγα έσοδα) και να απλουστευθεί η φορολόγηση των Ε.Ε.

- Να εξισωθούν οι παροχές, περιλαμβανομένων των παροχών υγείας και ανεργίας, για την περίοδο που ένας ελεύθερος επαγγελματίας δεν έχει δουλειά.

Μια τέτοια μεταρρύθμιση θα άλλαζε άρδην τη δομή της αγοράς εργασίας απελευθερώνοντας μεγάλα τμήματά της και ενισχύοντας τον ανταγωνισμό και την ευελιξία, θα δημιουργούσε τις προϋποθέσεις για μια ουσιαστική αλλαγή του τρόπου και των μεθόδων εργασίας και θα δημιουργούσε ουσιαστικά κίνητρα για την είσοδο στην αγορά δεκάδων χιλιάδων νέων επαγγελματιών, με αντίστοιχες επιπτώσεις στην απασχόληση, στην ανάπτυξη, στα φορολογικά έσοδα και στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.

Δεν ονειρεύομαι βέβαια ότι κάτι τέτοιο έχει στον νου του ο Κατρούγκαλος.

Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος



Sunday, January 3, 2016

Το πρόσωπο του ανθρώπου


Share/Bookmark
"....Εν πάση περιπτώσει, ένα είναι βέβαιο: ότι ο άνθρωπος δεν είναι ούτε το πιο παλαιό ούτε το πιο σταθερό πρόβλημα που τέθηκε στην ανθρώπινη γνώση. Παίρνοντας μια σχετική σύντομη χρονολόγηση και μια περιορισμένη γεωγραφική κατάτμηση — τον ευρωπαϊκό πολιτισμό από τον δέκατο έκτο αιώνα και δώθε — μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι εκεί ο άνθρωπος είναι μια όψιμη επινόηση. Η γνώση δεν πλανήθηκε επί μακρόν και στα σκοτεινά γύρω από αυτόν και τα μυστικά του.

Όντως, ανάμεσα σε όλες τις τροποποιήσεις που επηρέασαν τη γνώση των πραγμάτων και της τάξης τους, τη γνώση των ταυτοτήτων, των διαφορών, των χαρακτήρων, των ισοδυναμιών, των λέξεων  — κοντολογίς μέσα σε όλα τα επεισόδια αυτής της βαθειάς ιστορίας του Ίδιου - ένα μόνο, εκείνο που ξεκίνησε πριν ενάμιση αιώνα και βαίνει ίσως προς το κλείσιμό του, άφησε να φανεί η φιγούρα του ανθρώπου. Και αυτό πάλι διόλου δεν ήταν απελευθέρωση μιας παλαιάς ανησυχίας, πέρασμα στη φωτισμένη συνείδηση μιας χιλιόχρονης μέριμνας, προσέγγιση στην αντικειμενικότητα εκείνου που επί μακρόν είχε παραμείνει δέσμιο πίστεων ή φιλοσοφιών. 

Ήταν το αποτέλεσμα μιας μεταβολής μέσα στη θεμελιώδη διάταξη της γνώσης. Ο άνθρωπος είναι μια επινόηση, της οποίας την όψιμη ημερομηνία εύκολα καταδείχνει η αρχαιολογία της σκέψης μας. Και ίσως το προσεχές τέλος της.

Αν αυτή η διάταξη της γνώσης εξαφανιζόταν όπως εμφανίστηκε, αν κατέρρεε εξαιτίας κάποιου συμβάντος, του οποίου μάλιστα μπορούμε να προαισθανθούμε τη δυνατότητα, του οποίου όμως δεν γνωρίζουμε για την ώρα ούτε τη μορφή ούτε την υπόσχεση, όπως συνέβη στην καμπή του δέκατου όγδοου αιώνα με τις βάσεις της κλασικής σκέψης — τότε μπορούμε όντως να στοιχηματίσουμε ότι ο άνθρωπος θα έσβηνε, όπως στο ακροθαλάσσι ένα πρόσωπο από άμμο."


Οι τελευταίες παράγραφοι από τις "Λέξεις και τα πράγματα" (Les mots et les choses, 1966, ακριβώς μισόν αιώνα πριν) του Michel Foucault, φωτίζουν με ένα απροσδόκητο όσο και ανησυχητικό φως τον αιώνα που διανύουμε. Το πρόσωπο του ανθρώπου που γέννησε η φιλελεύθερη ρήξη του ανθρωπισμού, όλο και παραπάνω λειαίνεται και σβήνει από τα κύματα της ιστορίας, τις τροπές της γνώσης και της εξουσίας. Στην ήπειρό μας όπου γεννήθηκε. Και αλλού. Με τους λογής ολοκληρωτισμούς που αποδομούν τη σκέψη μαζί με τις λιγότερο ή περισσότερο ικανές ή ανίκανες - αλλά ανθρωπιστικές - ελίτ μας. Αποδομούν το πρόσωπό μας σε έναν κατακλυσμό φόβου και εγκλεισμού στο κατώτερο. Σαν το παλιό παιχνίδι του δένδρου με τα δώδεκα πρόσωπα να ξεφτίζει. Κάθε μέρα αναγνωρίζουμε λιγότερα ανθρώπινα πρόσωπα, ψάχνουμε να βρούμε λιγότερα ή απομένουμε λιγότερα κι αθέατα πρόσωπα ανάμεσα στα κλαδιά του κλασικού μας δένδρου, που κλείνει δυο αιώνες πια.

Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος



Saturday, January 2, 2016

Οι δέκα πρώτες


Share/Bookmark
Ο πίνακας αυτός καθρεφτίζει μια βαθιά εξέλιξη των τελευταίων χρόνων. Το 2015 στο κλείσιμο των χρηματιστηρίων οι δέκα μεγαλύτερης αξίας εταιρείες στον κόσμο είναι αμερικάνικες. Ανάμεσα στις 50 πρώτες, 33 είναι αμερικάνικες. Στις 50, οι 14 είναι νέων τεχνολογιών και ηλεκτρονικού εμπορίου. 


Σε σύγκριση με την αντίστοιχη κατάταξη του 2008, οι Ευρωπαϊκές, Βραζιλιάνικες, Ρώσικες, έχασαν θέσεις στην κατάταξη και καμία από αυτές δεν έμεινε στις 10 πρώτες. Όμως πολύ λιγότερες από τις εταιρίες αυτών των χωρών είναι τεχνολογικές ή κινούνται στον χώρο της τεχνολογίας της πληροφορίας και της γνώσης. Οι πετρελαϊκές υποχώρησαν σημαντικά, καθώς ο κόσμος ετοιμάζεται να αφήσει σταδιακά πίσω του την εποχή των ορυκτών καυσίμων και οι αγορές το διαισθάνονται, όπως (σε μικρότερο βαθμό) υποχώρησαν και οι παραδοσιακές βιομηχανίες. 

Είναι κάπως μια συντομογραφία της εξέλιξής μας τα τελευταία χρόνια ο πίνακας αυτός. Απολογίζει και εξηγεί επιτυχίες και αποτυχίες. Υστερήσεις και προκλήσεις στη νέα οικονομία, που το σημαντικότερο εμπόρευμα, το αγαθό που ρυθμίζει τις ροές όλων των άλλων εμπορευμάτων, είναι η πληροφορία, η διαχείριση και η ερμηνεία της. Η προστιθέμενη αξία, ο πλούτος προέρχονται όλο και παραπάνω από τη γνώση.

Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος


πηγή πληροφοριών: El Pais http://economia.elpais.com/…/actuali…/1451681862_633046.html