Saturday, March 28, 2015

Φόρος επί φόρου


Share/Bookmark

Φαίνεται ότι οι μόνες μεταρρυθμίσεις που προτείνει τελικά η κυβέρνηση, σε κατάσταση πανικού,  στα πολυαναμενόμενα μέτρα είναι φόρους κι άλλους φόρους. Φόρους πάνω στους φόρους.  

"Σύμφωνα με πληροφορίες, μεταξύ των μέτρων που προτείνει η Αθήνα είναι η αύξηση του φόρου πολυτελείας, του ειδικού φόρου κατανάλωσης στα ποτά, ενώ στην εφεδρεία βρίσκεται η αύξηση της φορολογίας στα τσιγάρα και υπό συζήτηση αναμένεται να τεθεί και το θέμα του ΦΠΑ. ...η λίστα περιλαμβάνει 18 μέτρα τα οποία θα αποφέρουν περίπου 3,5 δισ. ευρώ. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται η δημοπράτηση τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών συχνοτήτων (εκτιμώμενο ετήσιο έσοδο 100 εκατ. ευρώ) και η διασύνδεση όλων των ταμείων καταστημάτων, εστιατορίων και μπαρ με το υπουργείο Οικονομικών."

"Με τον τρόπο αυτό, η κυβέρνηση εκτιμά πως θα επιτευχθεί πρωτογενές πλεόνασμα 1,5% του ΑΕΠ για το 2015 (αντί προηγούμενου στόχου για 3% του ΑΕΠ)". 

Περιορισμός δαπάνης; Ουδείς. 

Αύξηση εσόδων από ιδιωτικοποιήσεις σχολάζουσας ή μη ανταγωνιστικά χρησιμοποιούμενης κρατικής περιουσίας, μπας και γίνει καμιά επένδυση; Ουδεμία. 

Μέτρα για τη δημιουργία κερδοφόρων επιχειρήσεων και αύξηση της απασχόλησης στον παραγωγικό τομέα και, επομένως, αύξηση των κρατικών εσόδων σε μόνιμη βάση; Ουδέν. 

Αύξηση Δημοσίων Επενδύσεων με αντίστοιχη μείωση κόστους μισθοδοσίας δημοσίου και επιχορηγήσεων πολυτελών συντάξεων; Ουδεμία.  

Μέτρα για τη διασύνδεση της παιδείας με την έρευνα και τις επενδύσεις; Ουδέν. 

Μέτρα για τη μείωση της γραφειοκρατίας και του κόστους της στο κράτος και στους πολίτες; Ουδέν.

Η ίδια ομολογεί ότι "ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας φέτος θα είναι 1,4% (αντί 2,9% προηγούμενης πρόβλεψης)."

Δηλαδή με αυτή την - υπεραισιόδοξη - πρόβλεψη (με δεδομένο ότι 3 μήνες τώρα δεν κινείται τίποτα, οι άνθρωποι φεύγουν, οι επιχειρήσεις κλείνουν) ομολογεί ότι χάνουμε ΑΕΠ 1.5%, δηλαδή περίπου 3,5 δισεκατομμύρια τον χρόνο αυτό. Επομένως για το κράτος απώλεια εσόδων περίπου 1,5 δισεκατομμύριο το 2015, από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές,  από τη μείωση της δραστηριότητας που έφεραν οι αδεξιότητες και  θα φέρουν τα μέτρα της, σύμφωνα με τη δική της πρόβλεψη!. Συν μερικές εκατοντάδες δεκάδες εκατομμύρια το κόστος των πρόσθετων ανέργων. 

Στην πραγματικότητα θα είναι αρκετά παραπάνω. Ακόμη και το 1,4% αύξηση ΑΕΠ είναι άπιαστο όνειρο με δεδομένες τις συνθήκες και τον χαμένο χρόνο. 

Το πιο αστείο είναι πως ταυτόχρονα με όλα αυτά διαβεβαιώνει ότι δεν πρόκειται να λάβει "κανένα υφεσιακό μέτρο". Την αύξηση των φόρων για να πληρώνει τις «καθαρίστριες» και τους «Κατρούγκαλους» τη θεωρεί προφανώς αναπτυξιακή. 

Από πού θα αφαιρέσει αυτά τα 3,5 δισεκατομμύρια (αν φυσικά τα αφαιρέσει, διότι πλέον δεν υπάρχουν); Από την αγορά δεν θα τα αφαιρέσει; Από τα εισοδήματα και τις αποταμιεύσεις των πολιτών; Ή από τις επενδύσεις τους; Δηλαδή, από το μόνο πράγμα που δημιουργεί πλούτο και ανάπτυξη; 

Σαν τον Χάμπτυ Ντάμπτυ στην "Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων" που, στρογγυλός, ολοκληρωτικός και κυνικός, αντιστρέφει το νόημα των λέξεων και απαντάει στην αφελή ερώτηση της παιδούλας: "οι λέξεις σημαίνουν αυτό που θέλω εγώ να σημαίνουν". 

Φαντάσου νάπαιρνε και "υφεσιακά μέτρα" τι θα γινόταν! 


Γιώργος Γιαννούλης-Γιαννουλόπουλος



Πηγή στοιχείων: 

http://www.kathimerini.gr/809078/article/epikairothta/politikh/arxizei-h-diapragmateysh-stis-vry3elles




 Εικόνα: Ο Μοναχός Δίχως Πρόσωπο (The Faceless Monk), που μου εξιστορεί κατά καιρούς τα μελλούμενα και τις σοφίες του Θεού. Στον δρόμο για την Αγιοσύνη μάς ποστάρει κατά καιρούς τα μαντάτα του Κυρίου και τις βουλές του. Πού θα πάει, θα αγιάσει κι αυτός κάποτε.




Thursday, March 26, 2015

Τι είναι το κράτος μας;


Share/Bookmark
Η 25η Μαρτίου του 2015 πέρασε κι αυτή όπως τόσες άλλες κοντά διακόσια χρόνια τώρα. Η προβληματική σχέση μας με το πρώτο κράτος στην ιστορία των Ελλήνων, που ιδρύθηκε με την Επανάσταση και το κίνημα του φιλελληνισμού, παραμένει. Το κράτος αυτό οι Έλληνες ποτέ στ' αλήθεια δεν το θεωρήσαμε δικό μας. Ο τρόπος που το αντιμετωπίζουμε έκτοτε δείχνει πως ήταν και παραμένει κάτι ξένο στην ψυχή μας. Κάτι από το οποίο απαιτούμε τα πάντα αλλά δεν αναγνωρίζουμε ευθύνη για τις πράξεις και τις υποχρεώσεις του. Απαιτούμε να μας προσλάβει όλους, να μας ταΐσει, βλέπουμε με κατανόηση τους συμπατριώτες μας που το μαδούν καταπατώντας την περιουσία του ή κλέβοντας τις συντάξεις του, ή πληρώνονται παραπάνω από όσο δικαιολογείται, ενώ δεν αναγνωρίζουμε τα χρέη του, τις διεθνείς υποχρεώσεις του, τη θέση και τις δεσμεύσεις του.

Οι διαχειριστές που εκλέγουμε είναι στον νου μεγάλου μέρους των νεοελλήνων οι απεσταλμένοι τους σε έναν ξένο και εχθρικό τόπο που πάνε να τον λεηλατήσουν για να τους φέρουν πίσω λεφτά, κονδύλια, διορισμούς, δρόμους, σχολεία, νοσοκομεία.

Αυτό εξηγεί και την αδιαφορία μας για τη συμπεριφορά τους απέναντι στη Διοίκηση, στους νόμους, στα Δημόσια οικονομικά. Όλα αυτά δεν αφορούν το κράτος ΜΑΣ. Αφορούν κάποιον άλλον, μια δύναμη κατοχής που τη μισούμε αλλά ταυτόχρονα δεν μπορούμε να ζήσουμε χωρίς αυτή. Κάνουμε πως την αγαπάμε, όπως ο κολίγος τον τσιφλικά, για να του τη χώσουμε στην πρώτη ευκαιρία να πάρουμε το τσιφλίκι.

Κατά βάθος, η Ελληνική Επανάσταση ποτέ δεν ολοκληρώθηκε. Παρέμεινε ακίνητη, παγωμένη στον χρόνο, εκείνη τη μέρα στο Ναύπλιο που το μοιραίο βόλι από μανιάτικα χέρια καρφώθηκε στον Ιωάννη Καποδίστρια.

Όπου και να κοιτάξουμε την Ελληνική ιστορία των τελευταίων δύο αιώνων, όποια μνήμη και να ξεθάψουμε, όποια σύγκρουση, όποια νίκη κι όποια συμφορά, αυτή την ανολοκλήρωτη σχέση θα διακρίνουμε. Το τέλος του 18ου αιώνα δεν ήρθε ποτέ ολοκληρωτικά, ώστε να κρατήσουμε τη νοσταλγία του. Και ο 19ος δεν μπήκε ποτέ θριαμβευτής στην ψυχή μας. Ποτέ δεν αποκτήσαμε κράτος δικό μας, γιατί δεν σκοτώσαμε ποτέ τον μονάρχη εντός μας, την ελέω θεού εξουσία στην οποία ανήκουν οι άνθρωποι και από την οποία περιμένουν τα πάντα και γι' αυτό τη λατρεύουν και την καταριούνται για οτιδήποτε.

Τέτοιες μέρες, με τις πομπώδεις κι ακατανόητες παρελάσεις της αλλότριας εξουσίας του, το κράτος μάς θυμίζει πιο έντονα από ποτέ πως η Ελληνική Επανάσταση ακόμη μας στοιχειώνει, μισερή.

Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος


Εικόνα: "Η δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια",  Διονύσιος Τσόκος, 1850.







Monday, March 23, 2015

Η επιτυχία έχει πάντα ένα όνομα


Share/Bookmark
Το Δημοκρατικό Προοδευτικό Φιλελεύθερο Κόμμα των Ciudadanos, μέλος του ALDE, με μόλις δυο - τρεις μήνες ουσιαστικής πολιτικής δραστηριότητας σε εθνικό επίπεδο, πετυχαίνει ένα 9,3% στην Ανδαλουσία, που έχει 6,5 εκατομμύρια ψηφοφόρους, επιβεβαιώνοντας τις αισιόδοξες προβλέψεις. (http://elpais.com/) Σε μια χώρα που στις προηγούμενες εκλογές ο Κεντρώος Φιλελεύθερος χώρος δεν υπήρχε σχεδόν. Οι αναφορές τους: από τον Βίκτωρ Ουγκώ ως τη Γαλλική Επανάσταση και από την οικονομία της αγοράς ως την κοινωνία των ίσων ευκαιριών.

Συνθήματά τους: αλλαγή του εκλογικού νόμου και άνοιγμα της πολιτικής στη μεσαία τάξη για να μην καταλήξει η χώρα σε μια ενδογαμική εξουσία, ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ των πολιτών να ελέγχουν την κυβέρνησή τους όσο και της Κυβέρνησης να δίνει λογαριασμό στους πολίτες, όχι έμμεσους φόρους και επιβαρύνσεις γι' αυτά που οι πολίτες πληρώνουν ήδη φόρους, αποπολιτικιοποίηση της δικαστικής εξουσίας και αποπομπή της διαφθοράς από τα κόμματα, ΦΘΗΝΟΤΕΡΗ δικαιοσύνη για νάχουν πρόσβαση όλοι, ενίσχυση της παραγωγής και της εργασίας και όχι επιδοτήσεων, απλοποίηση των σχέσεων εργασίας, ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα μέσω φορολογικής επιστροφής, ρύθμιση της αγοράς ώστε να υπάρχει ανταγωνισμός σε κάθε τομέα, στήριξη των ανέργων μακράς διάρκειας, ποιοτικές υπηρεσίες υγείας, αναλογικές με το εισόδημα εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών και ενίσχυση όσων ξεκινούν την επιχείρησή τους, καλές υπηρεσίες υγείας για όλους.

Ανάμεσα στα άλλα, το σημαντικότερο για κάθε φιλελεύθερο άνθρωπο: απόλυτη προτεραιότητα στην Παιδεία για όλους. Τον βασικό μηχανισμό που γεννάει δημιουργικούς πολίτες και δημιουργεί ίσες ευκαιρίες σε κάθε κοινωνικό στρώμα, κάθε ηλικία, ανεξαρτήτως προέλευσης. Παράγει ελίτ, μεσαία τάξη, γνώση, καινοτομία, πλούτο και σοβαρή πολιτική.

Οι Podemos φαίνεται πως αποτυπώνουν την άνοδο της παρουσίας τους στο πολιτικό σκηνικό ως δύναμη διαμαρτυρίας, κεφαλαιοποιώντας την οργή για το δικομματικό σύστημα και τα γενικότερα προβλήματα, αλλά μια οργή που μάλλον υποχωρεί, ενώ η χώρα σταθεροποιείται και αναζητά προτάσεις και λύσεις. Παρά την προβολή τους, τις δημόσιες δράσεις και την έμμεση ενίσχυσή τους από τα δυο παραδοσιακά κόμματα, παραμένουν πολιτικά μια απομονωμένη περιθωριακή δύναμη με 15% στην Ανδαλουσία, 20% περίπου σε εθνικό επίπεδο σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, ενώ δεν φαίνεται να προσελκύουν κανέναν πιθανό σύμμαχο.

Το σοσιαλιστικό κόμμα κερδίζει στο προπύργιό του διατηρώντας ένα σημαντικό ποσοστό (33%), χωρίς να πετύχει την απόλυτη πλειοψηφία στο τοπικό κοινοβούλιο, ενώ το δεξιό Λαϊκό κόμμα αποδεκατίζεται.

Ο εκλογικός κύκλος μέχρι τις εκλογές στην Ισπανία θα κρατήσει έναν χρόνο, στο τέλος του οποίου η χώρα θα είναι αρκετά διαφορετική.

Ποιο είναι το μυστικό της επιτυχίας των CIUDADANOS, ενός φιλελεύθερου κόμματος στον Νότο της Ευρώπης, εκεί που το δικό μας φιλελεύθερο ευρωπαϊκό κέντρο απέτυχε ως τώρα;

Ίσως είναι εν μέρει η λιγότερο δημαγωγική και περισσότερο επιτυχημένη διαχείριση της κρίσης από την (έστω διεφθαρμένη και ακίνητη) πολιτική ελίτ της χώρας, η οποία κατόρθωσε όμως να τη σταθεροποιήσει - χωρίς να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν πολλές μεταρρυθμίσεις να γίνουν ακόμη.

Ίσως είναι που η οργή, όταν τα πράγματα σταθεροποιούνται, υποχωρεί και σταδιακά επικρατεί η ανάγκη για κάτι νέο, καινοτόμο αλλά και ελπιδοφόρο.

Ίσως γιατί οι CIUDADANOS κατόρθωσαν να συγκροτηθούν ταχύτερα, καλύτερα και να αποφύγουν τις κακοτοπιές, την τριβή με παλιούς πολιτικούς, να προτείνουν μια σαφή ιδεολογική τοποθέτηση χωρίς να φοβηθούν τις λέξεις, και αφού απορρόφησαν τους ψηφοφόρους του παλαιού κέντρου και άρχισαν να προσελκύουν τους νέους και τα δυναμικά στρώματα αλλά και όσους αναζητούν αλλαγή και ταυτόχρονα σταθερότητα.

Ίσως γιατί ο αρχηγός τους είχε την εξυπνάδα να καλέσει δίπλα του μερικούς από τους καλύτερους οικονομολόγους της χώρας από το εξωτερικό για να του προτείνουν τις βασικές ιδέες του προγράμματός του. Αλλά και την τόλμη να φωτογραφηθεί γυμνός απέναντι στον εθνικισμό, προσκαλώντας στο σχέδιό του για τη χώρα, ανεξάρτητα από το πού γεννήθηκαν, τι γλώσσα μιλάνε, τι ρούχα φοράνε.

Όλα αυτά, όμως, δεν θα έφταναν, αν δεν μπορούσαν να προσωποποιηθούν από έναν άνθρωπο.

Η επιτυχία έχει ένα όνομα: λέγεται Albert Rivera.

Χαρισματικός, γεννηθείς το 1979, ετών 36, νομικός, που πρόλαβε να εργαστεί σε Τράπεζα πριν εκλεγεί Πρόεδρος των Ciudadanos στα 27 του και βουλευτής στο Κοινοβούλιο της Καταλονίας το 2010. Με σαφή πολιτική σκέψη και ιδεολογική τοποθέτηση, παλιός πρωταθλητής κολύμβησης. Παιδί οικογένειας που διέθετε ένα μικρό κατάστημα οικιακών συσκευών, γεννήθηκε και μεγάλωσε στην παλιά συνοικία του λιμανιού της Βαρκελώνης, την Barceloneta. Με καταγωγή από τους παππούδες του από την Ανδαλουσία, Καταλανός δεύτερης γενιάς.

Αντί άλλων κουραστικών σχολίων μπορείτε να βρείτε στους ακόλουθους συνδέσμους την προεκλογική του ομιλία στη Μάλαγα, και δυο συνεντεύξεις σε εθνικά δίκτυα.

Θα πρότεινα να τα δουν και να τα ξαναδούν υφιστάμενοι και επίδοξοι αρχηγοί του φιλελεύθερου κεντρώου χώρου στην Ελλάδα. Κι αν δεν ξέρουν Ισπανικά, ας βάλουν κάποιον να μεταφράζει.

Ίσως έτσι αντιληφθούμε όλοι τι ακριβώς μας λείπει.

Και μέχρι να το βρούμε, ας κάνουν όλοι και καμιά προσπάθεια, μερικά εντατικά, τηρουμένων βέβαια των αναλογιών.

Γιώργος Γιαννούλης-Γιαννουλόπουλος



Η κεντρική ομιλία στη Μάλαγα:



Thursday, March 19, 2015

Τα άστρα μας


Share/Bookmark
Η Παρασκευή 20 Μαρτίου 2015 είναι μια μη συνηθισμένη ημέρα ενός τριπλού αστρικού γεγονότος:

Εαρινή ισημερία, η διάρκεια της μέρας και της νύχτας γίνεται ίση καθώς μπαίνει η άνοιξη, με τις εκρήξεις γύρης και αρωμάτων, του οργασμού και του σπέρματος των φυτών. 

Μεγασελήνη, το νέο φεγγάρι βρίσκεται  κοντύτερα στη γη στην ελλειπτική τροχιά του και ανατέλλει τεράστιο, ανασηκώνοντας τους ωκεανούς ψηλότερα από ό,τι συνήθως, έλκοντας  προς την ασημένια και άνυδρη αγκαλιά του τις υγρές μάζες του πλανήτη, που απλώνονται στις ακτές σαν μεγάλες παλίρροιες . Διασαλεύοντας και τις υγρές ψυχές των ανθρώπων, λένε μερικοί. 

Και έκλειψη ηλίου. Η σελήνη μπαίνει ανάμεσα στη γη και στον ήλιο και η σκιά της σε ένα μικρό μέρος της γης, γύρω στα διακόσια χιλιόμετρα σε διάμετρο στο επίκεντρο της έκλειψης, κρύβει τελείως τον ήλιο, αφήνοντας στο απόλυτο σκοτάδι καταμεσήμερο τα πλάσματα της ημέρας. Επιτρέποντας, για εφτά λεπτά περίπου, μόνο στη φλεγόμενη κορώνα να θυμίζει τη ζεστή παρουσία του στους θνητούς. Σε μεγαλύτερες περιοχές κρύβει ένα μέρος του ήλιου, σκοτεινιάζοντας τον φωτεινό δίσκο που μας κρατάει στη ζωή. Αύριο το φωτεινό μας άστρο θα εξαφανιστεί τελείως στα μικρά μοναχικά Δανέζικα νησιά Ferroes, καταμεσής του βόρειου Ατλαντικού, ενώ η Ευρώπη θα χάσει γύρω στο 40% από το φως της.

An illustration of the 1914
total solar eclipse “scorching”
a war-ravaged Europe. 
From the collection of Michael Zeiler.
Για αιώνες οι άνθρωποι παρατηρούσαν αμφίθυμα τα γεγονότα αυτά, σπάνια στη σύντομη ζωή τους, που τους ξεπερνούν και τους ορίζουν, με φόβο, έκσταση και κάποια ανακούφιση.Είχαν ανέκαθεν μια τάση να συσχετίζουν τα γεγονότα αυτής της κλίμακας με στοιχεία του βαθύτερου φαντασιακού τους, όπως η θεωρία που προτείνουν ορισμένοι μελετητές, πως η έκλειψη της 16ης Απριλίου του 1178 π.Χ. ήταν αυτή που προφητεύει ο μάντης Θεόκλητος στην Οδύσσεια και συνέβη την ημέρα που ο μυθικός ταξιδιώτης επέστρεψε στην εξίσου μυθική Ιθάκη του. Τότε οι αλαζόνες μνηστήρες αισθάνθηκαν το άγγιγμα του φόβου πάνω από τα κρέατα που καταβρόχθιζαν απρόσκλητοι στο αρχοντικό του βασιλιά. Άλλες, σχετικά πιο αξιόπιστες αφηγήσεις, είχαν αισιόδοξα αποτελέσματα, όπως η έκλειψη του 585 π.Χ. που, όπως αφηγείται ο Ηρόδοτος, οδήγησε στην παύση των εχθροπραξιών ανάμεσα στους Μήδους και τους Λυδούς.

Πιο πρόσφατα, το συγκλονιστικό και φευγαλέο αυτό φαινόμενο υπήρξε η Λυδία λίθος για την απόδειξη της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας, που ο Γερμανοεβραίος Αλμπέρτος Αϊνστάιν είχε διατυπώσει, στην Ευρώπη του Μεγάλου Πολέμου, σύμφωνα με την οποία η βαρύτητα καμπυλώνει το διάστημα. Έτσι με τα πρωτόγονα φωτογραφικά μέσα  οι μεγάλοι αστρονόμοι της εποχής βάλθηκαν να κυνηγούν την έκλειψη του 1919, στην Κριμαία, στη διαμελισμένη Ευρώπη του Μεγάλου Πολέμου, ανάμεσα στα χαρακώματα και τους στρατούς, προσπαθώντας να φωτογραφήσουν το φως των άστρων, που περνούσε πλάι από τον καλυμμένο από την έκλειψη ήλιο καμπυλωμένο μετατοπίζοντας τη θέση των αστεριών κατά ένα ελάχιστο, μόλις λιγότερο από ένα χιλιοστό της μοίρας, αλλά αρκετό για να μετρηθεί. Αυτό που δεν επέτρεψαν τα σύννεφα και η κατάσχεση των οργάνων του Αμερικανού William Wallace Campbell από τον ρωσικό στρατό στην Κριμαία στις 28 Ιουνίου του 1914 (αλλά και ένα μαθηματικό λάθος της θεωρίας), το κατόρθωσε αργότερα ο (όπως και ο Αϊνστάιν) ειρηνιστής και αντιρρησίας Βρετανός Arthur Eddington στην έκλειψη της 29ης  Μαΐου του 1919, με την τελική διορθωμένη Γενική Θεωρία που είχε παρουσιάσει ο μεγάλος φυσικός. Ο σκοτεινός δίσκος του ήλιου  ξεπρόβαλε μέσα από τα σύννεφα για μόλις δέκα δευτερόλεπτα σε ένα νησάκι έξω από τις ακτές της Δυτικής Αφρικής κι αυτός με μανία άλλαζε τις φωτογραφικές πλάκες, ενώ τον έτρωγαν τα κουνούπια και τον έλιωνε η υγρασία. Οι υπολογισμοί του Αινστάιν και επιβεβαιώθηκαν οριστικά με ακριβείς μετρήσεις από τον ίδιο και τον Campbell στους καθαρούς ουρανούς της Αυστραλίας τρία χρόνια αργότερα, στις 22 Απριλίου του 1922, αλλάζοντας το σύμπαν του Νεύτωνα, τις αντιλήψεις μας για τον κόσμο, τον χρόνο και τον εαυτό μας.

Έτσι και αυτή την Παρασκευή 20 Απριλίου του Σωτήριου έτους 2015, για λίγα λεπτά, λίγο πριν το μεσημέρι, αυτό το τριπλό αστρικό γεγονός θα ταρακουνήσει τα υγρά μας, θα ανυψώσει τους ωκεανούς της υφηλίου, θα σπείρει μια αδιόρατη ανατριχίλα στην ύπαρξή μας, θα αναστατώσει τις ορμές, τους φόβους, και τις ελπίδες μας. Ενώ πάλι πόλεμοι και χαρακώματα διαμελίζουν τη γειτονιά των αρχαίων εκλείψεων,  από την Ουκρανία ως τη Μέση Ανατολή, και το μικρό μας έθνος παραζαλισμένο σαν μεθυσμένο αναζητά τον δρόμο του ανάμεσα στην Ευρώπη και την Αφρική, καρφιτσωμένο στο στερέωμα των πλαγιών και των κοιλάδων της ακρούλας αυτής της ηεπίρου όπου οι οροσειρές της Ευρώπης σβήνουν στο νησιώτικο σύμπαν της Μεσόγειας θάλασσας.  Κι ίσως, αν είμαστε τυχεροί, για λίγα έστω δευτερόλεπτα, τα τελευταία μπορεί, να τραβηχτούν τα βαριά σύννεφα της τύφλωσης και να μας επιτρέψουν κι εμάς των θνητών, να τραβήξουμε μερικές ασημένιες πλάκες με τα άστρα καρφωμένα στις ορθές τους θέσεις, να μετρήσουμε για μια κρίσιμη φορά σωστά. Και μέσα από τα χαρακώματα και τη θολούρα που μας κυκλώνει, με τις θάλασσες μας ανασηκωμένες από την έλξη του φεγγαριού που σχεδόν μας αγγίζει, τη μυρωδιά της άνοιξης που μας αναστατώνει, να διακρίνουμε έστω την ύστατη ώρα τον χάρτη των άστρων μας προβλέψιμα καμπυλωμένο από τη βαρύτητα της ιστορίας, να συναισθανθούμε την απελευθερωτική σκιά της αλήθειας. Και μετά την πρόσκαιρη παγωμάρα των πλασμάτων του φωτός να βγει πάλι ο ήλιος.

Γιώργος Γιαννούλης-Γιαννουλόπουλος


Monday, March 16, 2015

Το νόμισμα και η μνήμη


Share/Bookmark

Η αξία ενός νομίσματος, το τι δηλαδή αγοράζει, δεν ορίζεται από την κυβέρνηση αλλά από τις αγορές, ανάλογα με την ποσότητά του και την κατάσταση της οικονομίας που αντιπροσωπεύει. Όταν η Κυβέρνηση ορίζει διοικητικά την τιμή του πάνω από την αξία που θα το οδηγούσε η αγορά (πχ Σοβιετική Ένωση, Ανατολικές χώρες, Κούβα κλπ) τότε εξαφανίζονται τα προϊόντα που θα αγόραζε σε αυτή την τιμή. Οπότε γίνεται υποχρεωτική η διανομή των βασικών αγαθών με δελτίο. Ταυτόχρονα, το κράτος και το τραπεζικό σύστημα δέχεται συναλλαγές μόνο στην ορισμένη τιμή. Οπότε, εάν κάποιος κατέχει ένα διεθνώς αποδεκτό νόμισμα εντός της χώρας (πχ δολάριο, ευρώ κλπ) τότε έχει δύο επιλογές: να το ανταλλάξει σε μια αξία που δεν ανταποκρίνεται στην πραγματική του ή να το ανταλλάξει στη μαύρη αγορά χρήματος και αγαθών, που δημιουργείται αυτόματα, χάνοντας μεγάλο μέρος της αξίας του στους μαυραγορίτες που θησαυρίζουν.

Ταυτόχρονα η Κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να επιβάλει περιορισμούς στις κινήσεις κεφαλαίων για να μην εξαφανιστεί το σύνολο του ισχυρού νομίσματος από τη χώρα. Αυτοί όμως δεν είναι δυνατόν να λειτουργήσουν με ανοιχτά σύνορα και χωρίς συνοριακούς ελέγχους των εξερχομένων προσώπων. Σταδιακά, δηλαδή, τα σύνορα κλείνουν και για τους ανθρώπους.  

Εάν η Κυβέρνηση αφήσει ελεύθερη τη διακύμανση του νομίσματος, το νόμισμα υποτιμάται έως την πραγματική αξία της οικονομίας που αντιπροσωπεύει, μέχρι να σταθεροποιηθεί κάπου και ανάλογα την ποσότητα που θα εκδοθεί. Στην Ελληνική περίπτωση, για να φτάσει να καλύψει τα ελλείμματα των κρατικών δαπανών, μια τέτοια πορεία δύσκολα θα σταματούσε πριν το 60%, εάν ξεκινούσε από ισοτιμία 1 προς 1 με το ευρώ.  Κάθε φορά βέβαια που εκδίδεται παραπάνω, απλώς υποτιμάται και μεταφράζεται σε πληθωρισμό. Η αγοραστική δύναμή του θα εκφράζεται σε διεθνώς αποδεκτό νόμισμα. Δηλαδή, συζητάμε για  έναν κατώτατο μισθό με αγοραστική δύναμη περίπου στα 150-200 ευρώ. Ενώ ένας υπάλληλος ή συνταξιούχος με σημερινή σύνταξη 1.000 ευρώ θα πρέπει να είναι ευχαριστημένος με προϊόντα και υπηρεσίες που σήμερα αγοράζει με 400 ευρώ. Ως αποτέλεσμα της πολιτικής αυτών που ζητούν την αύξησή τους. 

Αυτό φυσικά δεν αποτρέπει την απελπισμένη αναζήτηση για σκληρό νόμισμα, καθώς όλη η οικονομία πρέπει να προσαρμοστεί σε πολύ χαμηλότερη αγοραστική δύναμη, τόσο ως προς τα επενδυτικά και παραγωγικά όσο και ως προς τα καταναλωτικά αγαθά. 

Ιδιαίτερα όσον αφορά τα πρώτα, που είναι απαραίτητα για την παραγωγή, η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη. Μια χώρα με ανοιχτές αγορές και ισχυρό νόμισμα γίνεται πλουσιότερη γιατί εξειδικεύεται. Με το νόμισμά της αγοράζει πράγματα στα οποία δεν έχει πλεονέκτημα παραγωγής για να παράγει άλλα που έχει μεγαλύτερο. Αγοράζει φθηνά σιτηρά παραγόμενα μαζικά στις πεδιάδες της Γαλλίας, αυτοκίνητα από τα κέντρα παραγωγής της Κίνας, υπολογιστές από την Ταϊβάν για  να ενσωματώσει προστιθέμενη αξία και να παρέχει ακριβές τουριστικές υπηρεσίες στις παραλίες της ή εμπόριο στα λιμάνια της. 

Το να επιστρέψει  σε παραγωγή προϊόντων που δεν τη συμφέρει να παράγει έχει και δύο συνέπειες. Πρώτον, σπαταλά πόρους σε λιγότερο ανταγωνιστικές δραστηριότητες, άρα είναι φτωχότερη. Αλλά και μια ακόμη. Έχει ξεχάσει πώς γίνεται. Έχει αστικοποιηθεί, αλλάξει κοινωνικές δομές, τεχνογνωσία. Το βέλος της οικονομίας είναι σαν το βέλος του χρόνου. Πηγαίνει προς τα μπρος και μόνο. Προς τα πίσω δεν πηγαίνει. Στην επόμενη κατάσταση, εάν αυτή είναι χειρότερη, προγενέστερη στον καταμερισμό εργασίας,  κατευθύνεται μόνο σαν εντροπία, όπως έλεγε ο Ελία Πριγκοζίν. Δεν ξαναμπαίνει στο τσόφλι του το τηγανητό αυγό. Ή, αλλιώς ειπωμένο, δεν περνάς στην επόμενη (υποδεέστερη παραγωγικά) κατάσταση, που είναι πλέον εντελώς νέα, δίχως κάποια μορφή Ούγκο Τσάβες, Φιντέλ Κάστρο, Εμβέρ Χότζα ή Ερυθρών Χμερ, ανάλογα την περίπτωση.

Ακόμη και τα εξαγώγιμα αγαθά και υπηρεσίες, αλλά και αυτά που προορίζονται για εγχώρια κατανάλωση, χρειάζονται σε μεγάλο βαθμό εισαγόμενα αγαθά. Για να παραχθούν ενσωματώνουν πρώτες ύλες, μηχανήματα, υπηρεσίες, αυτοκίνητα, υπολογιστές, τηλέφωνα, δίκτυα, καλώδια, φάρμακα, αγροτικά εργαλεία, πετρέλαιο, και χιλιάδες άλλα, που πρέπει να εισαχθούν. Συνεπώς, οι περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων για να μην εξαφανιστεί εντελώς η παραγωγή και πάλι πρέπει να επιβληθούν. Ενώ το δελτίο δεν μπορεί να αποφευχθεί, καθώς η κατανάλωση θα πρέπει να περιοριστεί στο ελάχιστο δυνατό, ώστε να ελεγχθεί ο υπερπληθωρισμός και να στραφούν στην παραγωγή οι λίγοι πλέον πόροι.

Σε όλη αυτή τη διαδικασία το μόνο που δεν μειώνεται είναι το χρέος, το οποίο παραμένει στο νόμισμα που εκδόθηκε. Ακόμη όμως και να χαρίζονταν στο σύνολό του, το ΑΕΠ θα έχει τόσο μικρύνει, ενώ η πρόσβαση στις αγορές κεφαλαίων για τη στήριξη επενδύσεων θα έχει σταματήσει για πολλά πολλά χρόνια, ώστε είναι απίθανο η αγοραστική αξία των μισθών να σταθεροποιηθεί σύντομα. Φυσικά, ούτε λόγος να γίνεται για τα 25 δισεκατομμύρια Ευρώ που λαμβάνει η χώρα ΔΩΡΕΑΝ από την Ευρώπη κάθε 4-5 χρόνια για τη βελτίωση των υποδομών της. Θα είναι ευτυχής εάν κατορθώνει να αποσπάσει καμιά 25ριά  εκατομμύρια από την Παγκόσμια Τράπεζα, που στηρίζει την ανάπτυξη των υποανάπτυκτων χωρών.

Όπως είναι εύκολα κατανοητό, η μετάβαση αυτή δεν μπορεί να γίνει σε κλίμα δημοκρατικής ομαλότητας, τουλάχιστον όχι όπως τη γνωρίζουμε. Τα στρώματα εκείνα που σήμερα έλκονται από τον εθνικιστικό λαϊκισμό οργίζονται και δυσανασχετούν με τον περιορισμό των προνομιακών αμοιβών τους και του μεριδίου τους στο ΑΕΠ των 200 δις μιας ανεπτυγμένης χώρας κατά 10-20 % για να ισορροπήσει η οικονομία της και να ανακτήσει την ανταγωνιστικότητά της (αυτό δηλαδή που θα σήμαινε η κατάργηση των φόρων υπέρ τρίτων και η μείωση του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων). Αυτά τα ίδια, όταν   συνειδητοποιήσουν τι τους έχει συμβεί δύσκολα μπορεί κανείς να φανταστεί πως θα συνεισφέρουν πειθαρχημένα τις αποταμιεύσεις τους και θα αποδεχτούν αμαχητί την υποβάθμιση της αγοραστικής τους δύναμης και την πτώση της αξίας της περιουσίας τους κατά 60-70%.

Οι ανώτερες τάξεις, που έχουν πρόσβαση και έχουν ενταχθεί στη Διεθνή Οικονομία, είναι αυτές που λιγότερο θα πληγούν. Και ενδεχόμενα θα έχουν τα περιθώρια να κερδοσκοπήσουν.

Η μετάβαση αυτή δεν μπορεί να γίνει ούτε σε κλίμα Διεθνούς ομαλότητας, σε μια χώρα με τρεις μεγάλες συγκρούσεις σε εξέλιξη γύρω από τα σύνορά της, με μειονοτικά ζητήματα και διεθνή θέματα από τα οποία προστατεύονταν χάρη στην ενσωμάτωσή της στα συμφέροντα της Ευρώπης. 

Αυτό όμως είναι και το παράδοξο πράγμα με τον λαϊκισμό στις Δημοκρατίες: είναι (ορίζοντάς τον εκ του αποτελέσματος) μια διαδικασία που οδηγεί τους ανθρώπους να ψηφίζουν ενάντια στα συμφέροντά τους και αυτά των παιδιών τους. Ένα φαινόμενο που αναπτύσσεται ενίοτε πάνω σε ένα εκτυφλωτικό ψέμα ή σε μια άτοπη και παραπλανητική νοσταλγία. Χτίζεται έτσι μια εναλλακτική πραγματικότητα, την οποία συνειδητοποιούν όσοι καταλήγουν εντός της συνήθως όταν είναι αργά. Όπως μετά από τις μεγάλες καταστροφές, τους σεισμούς, τους πολέμους, η μνήμη για την προγενέστερη κατάσταση περιορίζεται πάντα στη λιγοστή και πληγωμένη μνήμη των επιζώντων.


Γιώργος Γιαννούλης-Γιαννουλόπουλος 






Friday, March 13, 2015

Χιούμορ και λαοί


Share/Bookmark
Όλο και περισσότερο μου φαίνεται πιο αληθοφανής η ιδέα πως αυτό που ξεχωρίζει την ιδιοσυγκρασία των Ρώσων, όπως και των Γερμανών, από τους άλλους λαούς είναι η σχετικά περιορισμένη αίσθηση του χιούμορ, του αυτοσαρκασμού, της ειρωνείας προς εαυτόν. Αυτό το κάπως ένοχο χαμόγελο των λατίνων κοιτώντας τον καθρέφτη, «ρε μπαγάσακο, πάλι ρόιδο τάκανες» ή το αμήχανα φλεγματικό "oh!" των Βρετανών.

Η απουσία αυτή αντισταθμίζεται στα σπουδαία αυτά έθνη με άλλες μεγάλες αρετές - μερικές περισσότερο Ρώσικες, άλλες Γερμανικές και ορισμένες κοινές: μεθοδικότητα, σχέδιο, αυταπάρνηση, πειθαρχία, αυτοθυσία, πνευματικότητα, αξιοπρέπεια, μαχητικότητα, πρακτικό πνεύμα, ψυχή.

Η σχετική έλλειψη του χιούμορ, όμως, φρακάρει, καταπώς φαίνεται, ένα συναίσθημα που ξεχειλίζει και στους δύο και δεν βρίσκει δρόμους αποφόρτισης στο γέλιο, στη σάτιρα, στη διακωμώδηση, στην κάθαρση. Τούτο το συναίσθημα κατευθύνεται στους μεν Ρώσους στην επικίνδυνη και συνένοχη λατρεία μιας ηγετικής φιγούρας αυταρχικής, τιμωρητικής και προστατευτικής. Στους δε Γερμανούς, στην εξίσου επικίνδυνα φανατική πίστη σε μιαν ιδέα, στην εμμονή σε ένα σχέδιο που φαίνεται καταρχάς ορθολογικό, αλλά συνεχίζουν να το ακολουθούν ακόμη κι όταν μερικές φορές έχουν αρχίσει να διαγράφονται καθαρά οι ανισορροπίες και οι παρενέργειες που γεννά, η άδοξη και κάπως ακραία κατάληξή του.

Τείνουν και οι δύο να εξορίζουν το παιγνιώδες μέρος του εαυτού, αυτό που κρατά τις ισορροπίες, που ανοίγει τη βαλβίδα της χύτρας, που αποκαλύπτει παράδοξες αλήθειες που δεν θέλουν να δουν, όπως τις θεμελιώδεις ανισορροπίες στην παγκόσμια αγορά και στο εσωτερικό της Ευρώπης ή την πραγματική φύση της εξουσίας του ρωσικού καθεστώτος.

Τα μεγάλα αυτά έθνη διαχειρίζονται την ανθρώπινη τυφλότητα, άγνοια και φόβο για το απρόβλεπτο μέλλον με τρόπο διαφορετικό το καθένα, αποκλείοντας όμως από τη δημόσια έκθεση, εξορίζοντας, ένα μέρος του εαυτού τους κάπως πιο αντικομφορμιστικό, πιο παιχνιδιάρικο, πιο απρόβλεπτο: εκείνο που αναδιατάσσει τις ισορροπίες, ανακατεύει τα υγρά του νου και του αισθήματος, σοκάρει την πρόσκαιρη σταθερότητα, πριν το σύστημα πάρει τροπή προς την ακραία αποσταθεροποίηση. Που ενισχύει τελικά το ανοσοποιητικό απέναντι σε εξάρσεις κομφορμισμού μιας ανέφικτης ακραίας τελειότητας.

Τούτες τις σκέψεις μούφεραν δυο φαινομενικά άσχετες ειδήσεις.

Από τη μια η αστεία σοβαροφανής άρνηση των Ρώσων (για τον φόβο του δαιμονισμού) σε κάποιον που ήθελε να τοποθετήσει σ’ ένα ψηλό κτήριο στη Μόσχα ένα μάτι σαν αυτό του Σάουρον στο Μαλντορόρ, κάτι που οι Αμερικάνοι θα απασφάλιζαν με γέλιο και τρόμαγμα, σαν τις κολοκύθες του halloween, και οι Γάλλοι με τον σνομπισμό της αρχιτεκτονιάς. 

Κι από την άλλη, η θριαμβευτική επανεκλογή της νοικοκυρεμένης και επιτυχημένης κυρίας Μέρκελ με σχεδόν 100% στην Προεδρία τον χριστιανοδημοκρατών, ενώ οι ανισορροπίες στην Ευρώπη βαθαίνουν (όχι μόνο η αποτυχημένη και χαμένη Ελληνική Περίπτωση) και οι ευκαιρίες για αναίμακτη μετάβαση σε μια νέα ισορροπία χάνονται η μια πίσω από την άλλη, προσκρούοντας σε οικονομικές πεποιθήσεις με σοβαρή βάση, που τείνουν όμως μερικές φορές σε μια ιδιοτελή ιδεοληψία.


Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος






Αυτό δεν είναι μια πίπα


Share/Bookmark


Αυτό δεν είναι μια πίπα (Ceci n'est pas une pipe).  

Ο Michel Foucault επιχείρησε στο εκπληκτικό του κείμενο «Ceci net pas une pipe» να μας εισαγάγει στην περίπλοκη σχέση των λέξεων με τα πράγματα, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, μέσα από το περίφημο έργο του Magritte και την εξέλιξη των απεικονίσεων. 

"A day will come when, by means of similitude relayed indefinitely along the length of a series, the image itself, along with the name it bears, will lose its identity".

Η ελληνική πολιτική ελίτ κατόρθωσε σταδιακά να εκλαϊκεύσει μέχρι γελοιότητας το έργο του Foucault

Αυτή δεν είναι μια Αριστερά, αυτή δεν είναι μια δεξιά, αυτοί δεν είναι φιλελεύθεροι.

Έτσι όλες οι σχέσεις αναπαράγονται παραμορφωμένες και κάθε μέρα με διαφορετικό  νόημα στη σουρεαλιστική εικόνα μας ωσότου καταλήξουν α-νόητες.

Αυτή δεν είναι μια Τρόικα, αυτή δεν είναι μια Κυβέρνηση, αυτή δεν είναι μια φεουδαρχική Εξουσία, αυτό δεν είναι ένα Κράτος, κι αυτός δεν είναι ένας Πρωθυπουργός.

Έτσι νομίζουν, όσοι πράγματι έλκουν την πεποίθησή τους από τις νεοπλατωνικές δοξασίες των καβαλιστών,  ότι ελέγχοντας τις λέξεις, τα πράγματα θα ακολουθήσουν.   Ή, πιο απλά, οι πιο πονηροί της εξουσίας νομίζουν  ότι και να μην ακολουθήσουν τα πράγματα, οι άνθρωποι τουλάχιστον θα τους ακολουθούν επ' άπειρον.

«Θα’ρθει η μέρα εκείνη που, μέσω μιας ομοιότητας που θα αναπαράγεται στο άπειρο σε ατέλειωτες σειρές, η ίδια η εικόνα, μαζί με το όνομα που τη συνοδεύει, θα χάσει την ταυτότητά της».

Κάπως έτσι σβήνουν και τα έθνη στην ηχώ τους. Αν δεν προκάνουν να την ανάψουν την πίπα και να τραβήξουν μια γερή ρουφηξιά.


Γιώργος Γιαννούλης-Γιαννουλόπουλος 



Friday, March 6, 2015

Μια άλλη πλευρά του Κωνσταντίνου Καραμανλή


Share/Bookmark

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής υπήρξε αναμφίβολα η σημαντικότερη πολιτική προσωπικότητα της Ελλάδας στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα. Άνθρωπος ισχυρών πεποιθήσεων, περιείχε ό,τι προηγήθηκε και τον περιέχει ό,τι τον ακολούθησε. Περιείχε τη συντήρηση και την πρόοδο, τη δεξιά και την όποια αριστερά. Το φιλελεύθερο όραμα του Βενιζέλου και τη φοβική του κατάληξη. Τη μεταξική δικτατορία, την Κατοχή και τον Εμφύλιο, όσο και την Αντίσταση, την αποδόμηση των πόλεων και της προπολεμικής αστικής τάξης αλλά και την αναζήτηση ενός ευρωπαϊκού δρόμου για τη χώρα.
Άνθρωπος αρχοντικής ιδιοσυγκρασίας από επαρχιώτικη οικογένεια, αντιλήφθηκε γρήγορα  στο πετσί του τον παρηκμασμένο και αβάσιμο σνομπισμό των πολιτικών της ατιμασμένης (λόγω της στάσης τους απέναντι στους κατακτητές) αστικής τάξης της μεταπολεμικής Ελλάδας. 
Μίλησε στους καιρούς με την ειλικρίνεια της καταγωγής του και οι Έλληνες του το ανταπέδωσαν. 
Του έλαχε να ηγηθεί των νικητών έχοντας κάπου στην καρδιά του τα νικημένα παιδιά τους. Εντός του φύτρωσε οτιδήποτε ακολούθησε: η Δημοκρατία και ο οριακός αυταρχισμός της, οι Παπανδρέου και οι Μητσοτάκηδες, ακόμη και οι διάφοροι Σαμαράδες, Παυλόπουλοι και ανηψιοί, η ανάπτυξη και η ανισότητα, η άναρχη βιομηχανική μεγέθυνση δίχως καμία περιβαλλοντική έγνοια και το αστικό χάος, αλλά και η μεταπολεμική γρήγορη αύξηση του ΑΕΠ και του εθνικού πλούτου. Η καταστροφή του αστικού ιστού της Αθήνας και των παλαιών αστικών υποδομών της και η δημιουργία μιας ανάλαφρης και δίχως ρίζες μικροαστικής μεσαίας τάξης, προερχόμενης από τα αγροτικά στρώματα. 
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, αυτό το εντυπωσιακό και αψίθυμο επαρχιωτόπουλο με τη βαριά προφορά και τα έντονα πάθη,  με το παράστημα και τα όμορφα χέρια που εντυπωσίασαν τη βασίλισσα Φρειδερίκη, έπρεπε στη δεκαετία του '50 να  συμφιλιώσει εντός του τις δύο Ελλάδες. Από τη μια μεριά τη μειοψηφούσα και ατιμασμένη, που νίκησε χωρίς να αντισταθεί στον κατακτητή, και από την άλλη την περήφανη και βαθιά πλανημένη, που έχασε, ενώ αντιστάθηκε, και πλήρωσε την αντίσταση με τη ζωή της. Παράλληλα με την προσπάθειά του να κυριαρχήσει στο πολιτικό σκηνικό μιας ρημαγμένης χώρας, για την οποία έπρεπε να επινοήσει ένα αναπτυξιακό όραμα.
Έτσι ο Καραμανλής έγινε ένα μενίρ που στροβιλίζονταν στον μεταπολεμικό ανεμοστρόβιλο της ιστορίας, προσθέτοντας το καταδικό του βάρος και γοητεία στο βάρος και τη γοητεία της χώρας του.
Στην πρώτη του μεταπολεμική περίοδο ο Καραμανλής υπήρξε ο θεμελιωτής της βιομηχανικής ανάπτυξης της χώρας, όπως εναργώς και ευκρινέστατα την περιγράφει ο καθηγητής Τάσος Γιαννίτσης στο βασικό έργο του «Η Ελληνική Βιομηχανία. Ανάπτυξη Και Κρίση» (Gutenberg, 1983), στις δύο περιόδους μεγάλων βιομηχανικών επενδύσεων 1955-57 και 1961-1963. Τότε που μπήκαν οι βάσεις των σημαντικότερων βιομηχανιών της χώρας μεταφέρθηκε, και σε κάποιες περιπτώσεις αναπτύχθηκε, η τεχνολογική βάση της νέας ελληνικής βιομηχανίας και φτιάχτηκαν τα μεγάλα σόγια της. 
Μια βιομηχανική ανάπτυξη όμως δίχως όρια, σχεδιασμό και επαρκείς μηχανισμούς ελέγχου σε μια διαλυμένη χώρα, η οποία κατέστρεψε σε ορισμένες περιπτώσεις ολάκερες ιστορικές περιοχές του τόπου. Οι μειωμένες άμυνες και οι μάλλον λιγοστές γνώσεις στα θέματα αυτά του Καραμανλή τον οδήγησαν σε επιλογές που είχαν δραματικές συνέπειες. Αντί να χωροθετηθεί η βιομηχανική ζώνη της Αθήνας προς την πλευρά του Νότιου Ευβοϊκού, γύρω από το Λαύριο, με τη μεγάλη βιομηχανική παράδοση και ελλείψει των αναγκαίων υποδομών (επαρκές λιμάνι και τραίνο), επιβεβαιώθηκε η τοποθέτησή της σε έναν κλειστό κόλπο, σε έναν ιστορικό χώρο εξαιρετικού φυσικού κάλλους και αρχαιολογικής σημασίας. Στη φυσική έξοδο της πόλης προς την Κόρινθο, πλάι στην Ιερά Οδό.
Έτσι συνέβη αυτό που όλοι γνωρίζουμε, εκεί που κάποτε «φύτρωνε φλισκούνι και άγρια μέντα» αλλά και δημιουργούνταν καλαίσθητες τουριστικές ζώνες και ζώνες οικιστικής ανάπτυξης  τη δεκαετία του '50 και του '60, από την Ελευσίνα ως τους Αγίους Θεοδώρους, στο πανέμορφο Αττικό τοπίο.
Ταυτόχρονα οι Έλληνες βιομήχανοι εκμεταλλεύθηκαν αδίστακτα την ανάγκη της χώρας για επενδύσεις και το άφθονο εργατικό δυναμικό που συνέρρεε στην πρωτεύουσα πόλη από τη διαλυμένη από τον εμφύλιο επαρχία της ανέχειας και του χωροφύλακα. Επέβαλαν οι ίδιοι νόμους και κανόνες αρκετά ελαστικούς σε βάρος του μέλλοντος της χώρας και του ίδιου αυτού του ανθρώπινου δυναμικού.  Από τις εγκαταστάσεις της ΛΑΡΚΟ ως το Στρατώνι, διαπράχθηκαν περιβαλλοντικά εγκλήματα μεγάλης έκτασης. Οι βιομηχανίες ενός από τους παλαιότερους βιομηχάνους της χώρας, του Πρόδρομου Μποδοσάκη, ήταν  αναμφίβολα ανάμεσα σε αυτές οι οποίες προκάλεσαν τη μεγαλύτερη περιβαλλοντική ζημιά.
Στη δεύτερη περίοδο εκβιομηχάνισης της χώρας τα πράγματα είχαν κάπως βελτιωθεί, αλλά όχι σε ικανοποιητικό βαθμό. Παρέμεναν πολύ μακριά από τις τότε πολιτικές των άλλων βιομηχανικών χωρών, καθώς η τεχνολογία που μεταφέρθηκε ήταν επί το πλείστον η φθηνότερη, που βέβαια άφηνε μεγαλύτερο περιθώριο κέρδους. Το χειρότερο από τα αποτελέσματα αυτής της τυχοδιωκτικής συμπεριφοράς είναι ότι συνέβαλε στη δημιουργία μια γενικευμένης, άδικης και εντελώς οπισθοδρομικής καχυποψίας απέναντι σε κάθε βιομηχανική επένδυση, κάτι που επεκτάθηκε σε κάθε παραγωγική δραστηριότητα. Η υπερβολή και η απληστία έθρεψαν στο γόνιμο έδαφος της εθνικής καχυποψίας την άλογη και οπισθοδρομική αντίδραση και τον γενικευμένο ψευτοαριστερό λαϊκισμό, πάνω στον οποίο θέριεψε στη συνέχεια η απέχθεια για την παραγωγική εργασία, η διαφθορά και η συναλλαγή.  
Έτσι η χώρα έζησε βιαστικά και  άτσαλα ένα μέρος από τον 19ο αιώνα της στη μετεμφυλιακή περίοδο του  20ου.
karamanlis degauleΟ Καραμανλής της πρώτης περιόδου ποτέ στ’ αλήθεια δεν κατάλαβε την Αθήνα και το αστικό περιβάλλον γενικότερα. Παρέμεινε πάντα ένα παιδί από αρχοντική οικογένεια της Πρώτης Σερρών. Έτσι η καταστροφή της πολιτιστικής και αστικής  κληρονομιάς της πόλης, με την ανεξέλεγκτη επεκτατική δόμηση σε βάρος των περιαστικών δασών και των ορεινών όγκων, η αδυναμία προστασίας των παραδοσιακών κτηρίων και της εξαιρετικής αρχιτεκτονικής της προπολεμικής πόλης, η καταστροφή του τραμ εν ονόματι ενός βίαιου εκσυγχρονισμού στηριγμένου στο αυτοκίνητο και στα βρώμικα λεωφορεία, που σύντομα μπούκωσαν τους ακατάλληλους δρόμους της πόλης, και κυρίως αυτός ο (ήδη εξηκονταετής) οδοστρωτήρας, η αντιπαροχή, απαξίωσαν την πρωτεύουσα και κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση και τα άλλα αστικά κέντρα της χώρας. Μετέτρεψαν την Αθήνα σε κάτι που μοιάζει περισσότερο με μεσανατολική αρχοντοχωριάτικη μεγαλούπολη παρά με σύγχρονη ευρωπαϊκή πόλη. Διαδικασία που επιτάχυνε με δραματικό τρόπο η ανερμάτιστη και καταστροφική δικτατορία των γελοίων συνταγματαρχών.
Ο Καραμανλής ανέχθηκε, όταν δεν ενθάρρυνε, τη μαζική εισροή εσωτερικών μεταναστών στα αστικά κέντρα (στους οποίους πιθανότατα έβλεπε κάποια ομοιότητα με τη δική του αστραφτερή πορεία). Το ίδιο αυτό ποτάμι, που η πηγή του ερήμωσε την ύπαιθρο και η απορροή το δέλτα του, έχτισε τις τερατουπόλεις σαρώνοντας τα στοιχεία της λειψής αστικής τάξης των περασμένων δεκαετιών, αυτής της ίδιας που τόσο απαξιωτικά αντιμετώπισε αρχικά τον ίδιο τον ηγέτη.
Η πρώτη περίοδος του Καραμανλή δείχνει έναν άνθρωπο που ακόμη προσπαθεί να επιβάλει την αμφισβητούμενη ισχύ του και το ευρωπαϊκό του όραμα. Ένα όραμα  το οποίο όμως δεν πολυκαταλαβαίνει, ελλείψει αστικής κουλτούρας. Περισσότερο το διαισθάνεται. Αναγκάζεται να συμβιβαστεί σε αρκετά θέματα, αλλά ταυτόχρονα δεν κατανοεί πλήρως τις συνέπειες των συμβιβασμών του.
Μ’ αυτά και μ’ εκείνα η χώρα ακολούθησε τον γνωστό δρόμο ως τη δικτατορία, την οποία, αφού κανείς άλλος δεν δέχτηκε να επιβάλει, την επέβαλαν τα ανθρωπάκια που γνωρίζουμε, σπέρνοντας παράλληλα τρόμο και ιλαρότητα, μια ιδιαιτερότητα της φυλής κι αυτή. 
Ο Καραμανλής που επέστρεψε επτά χρόνια μετά από το Παρίσι ήταν ένας άνθρωπος διαφορετικός.
Η χαλαρή ανώνυμη ζωή του στη Γαλλική πρωτεύουσα  με την μεγάλη αστική παράδοση, η επαφή με τον αληθινό Ντε Γκωλ (το πρότυπό του) που είδε επίσης τον κόσμο του να κλονίζεται και να  σαρώνεται από την έλευση της νεωτερικότητας που έφερε η μεγάλη ανατροπή του Μάη του ’68,  το αρχέτυπο της αστικής επανάστασης, παρότι δήλωσε αρχικά εργατική, η έλευση της νέας εποχής, αυτής που ζει ο κόσμος σήμερα, τότε που κλονίστηκαν όλες οι μεταπολεμικές βεβαιότητες, που ξανασχεδιάστηκε το σύμπαν, η συναναστροφή του έξω από τις πολιτικές υποχρεώσεις της προηγούμενης ζωής του με ανθρώπους σαν τη Μελίνα, τον Χατζιδάκι, τον Χορν, την ελληνική διανόηση της διασποράς, με σημαντικούς Γάλλους και Ευρωπαίους πολιτικούς, η ελευθεριότητα της καθημερινότητάς του, όλα αυτά δημιούργησαν έναν άλλο Καραμανλή. Κάτι αποκάλυψαν μέσα του.
karamanlis parisiΙδωμένη από αυτή την οπτική η πολιτική του στην πρώτη επταετία της μεταπολίτευσης μπορεί να βρει και άλλες ερμηνείες πέρα από τις γενικότερες τάσεις της εποχής.
Η «σοσιαλμανία» του, όπως αποκλήθηκε, ίσως δεν ήταν μόνον μια οικονομική επιλογή. Ίσως να έχει και μια άλλη συμπληρωματική εξήγηση. Έμοιαζε περισσότερο σαν  ένα ξεκαθάρισμα με τα σόγια εκείνα που τον οδήγησαν στις ατυχείς επιλογές του των προηγούμενων περιόδων, τις οποίες ποτέ δεν δικαιολόγησε στον εαυτό του. Αν παρατηρήσει κανείς προσεκτικά αυτούς που εξαφάνισε, θα διαπιστώσει μια ενδιαφέρουσα ταύτιση με αυτούς που είχαν τη μεγαλύτερη ευθύνη για τα ολισθήματά του.
Ταυτόχρονα έβαλε τις βάσεις της περιβαλλοντικής πολιτικής της χώρας. Χωροθέτησε εθνικούς δρυμούς. Είναι ο Κωνσταντίνος Καραμανλής που διέσωσε ανάμεσα σε άλλα, με την παραίνεση της Νίκης Γουλανδρή, το παρθένο δάσος του Φρακτού, ένα από τα πολυτιμότερα οικοσυστήματα της   Ευρώπης. Ο ίδιος που προσπάθησε να περιορίσει την κατανάλωση καυσίμων, να εισαγάγει κάποιους περιβαλλοντικούς όρους λειτουργίας στις ρυπαίνουσες βιομηχανίες, που εισήγαγε και ενίσχυσε τη συνταγματική προστασία του περιβάλλοντος.
Προσπάθησε, επίσης, με τη νομιμοποίηση του ΚΚΕ,  να διορθώσει με σαράντα χρόνια καθυστέρηση το μοιραίο λάθος του άλλου μεγάλου προκατόχου του, το ιδιώνυμο. Αυτό το οποίο οδήγησε στην κυριαρχία  εντός της ελληνικής αριστεράς, την εποχή που αυτή σχηματιζόταν όπως σε όλο τον δυτικό κόσμο,  των σκληροπυρηνικών δουλοπάροικων και των απαίδευτων σταλινικών. Πιο συνηθισμένοι να ελίσσονται στην παρανομία, εξόντωσαν συστηματικά τους σκεπτόμενους αριστερούς, τα πιο προοδευτικά και λαμπρά μυαλά της εποχής, παιδιά της αστικής τάξης κυρίως, και έσυραν τη χώρα σε έναν εκ των προτέρων χαμένο εμφύλιο για να τους αποτελειώσουν.
Το 1974 ήταν όμως πια αργά για να γεμίσει το κενό με μια ευρωπαϊκή αριστερά, ένα ευρωπαϊκό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα. H αντίπερα όχθη είχε στεγνώσει, οι σπουδαίοι άνθρωποι είχαν σαρωθεί και εξοντωθεί ή αποδιωχθεί από τους δικούς τους κι έτσι ο χώρος ήταν ελεύθερος για το αυταρχικό όραμα του  Ανδρέα Παπανδρέου, το ΠΑΣΟΚ. Ο ίδιος ο πραγματιστής Καραμανλής συνόψισε το μάταιο της προσπάθειας, το αδιέξοδο που μισοέβλεπε πως ερχόταν, λέγοντας με θλίψη στον Λεωνίδα Κύρκο το περίφημο: «Κύρκο, θα αποτύχεις! Είσαι σε λάθος τόπο, σε λάθος χρόνο, σε λάθος κόμμα».
karamanluis andreasΤελικά, ο Καραμανλής της μεταπολίτευσης επιχείρησε να εξαγοράσει, κατά κάποιον τρόπο, τις δικές του ατυχείς επιλογές με τον δικό του περήφανο τρόπο. Όπως έζησε την προσωπική και την πολιτική του ζωή. Σιωπηλά και  χωρίς πολλές εξηγήσεις.
Η ιστορία όμως είναι μια αλλόκοτη πόρνη.
Εκεί που νομίζεις ότι σου χαρίστηκε, αποκαλύπτει μιαν άλλη εκδοχή της, ένα άλλο πρόσωπο. Δεν έχει μπέσα. Ξεπληρώνει ό,τι ποτέ δεν πληρώθηκε κι αγοράζει ό,τι ποτέ δεν πουλήθηκε.
Έτσι κι ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο μεγάλος Σερραίος πολιτικός, έζησε για να δει το όραμά του να διαστρέφεται από τον αυριανισμό, τη μεγαλύτερη αποτυχία του: να δημιουργήσει την αριστερά που χρειαζόταν η χώρα  για να εναλλάσσεται στην εξουσία. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής συνήθιζε να λέει συχνά στον ίδιο τον Ανδρέα Παπανδρέου, με τρόπο διφορούμενο: «Εγώ είμαι υπεύθυνος για σένα». Ίσως δεν εννοούσε μόνο ότι χάρη σε αυτόν, με δική του παραίνεση και όχι με αίτημα του πατέρα του Ανδρέα, στην αρχή της δεκαετίας του 1960, ο οικονομολόγος από το Χάρβαρντ, γιος του βασικότερου πολιτικού αντιπάλου του εκείνη την εποχή, βρήκε μια θέση αντίστοιχη του κύρους του - σύμβουλος στην Τράπεζα της Ελλάδος και διευθυντής του Κέντρου Οικονομικών Ερευνών, γνωστότερου ως ΚΕΠΕ - που του επέτρεψε να γυρίσει στην Ελλάδα.
Ο μοναχικός αυτός άνθρωπος κατάλαβε  αργά αυτό που δεν κατάλαβε ποτέ η άλλη μεγάλη προσωπικότητα της Ελλάδας του περασμένου αιώνα, ο Ελευθέριος Βενιζέλος: ότι η διάρκεια του έργου ενός μεγάλου πολιτικού κρίνεται κυρίως από την ικανότητά του να δημιουργήσει τους αντιπάλους του, όχι να τους υποκαταστήσει. Ότι στη Δημοκρατία παραδίδεις στην άλλη παράταξη και όχι στα παιδιά και στα ανήψια σου - επομένως, η πρώτη έγνοια του μεγάλου πολιτικού είναι να εντοπίσει, να δημιουργήσει και να στηρίξει με γενναιοφροσύνη αυτή την άλλη παράταξη, που μπορεί να συνεχίσει το έργο του από μια άλλη θέση.
Ο φαύλος κύκλος της υποβάθμισης, της πορείας από το κακό στο χειρότερο, έχει τη ρίζα του σε αυτή την έλλειψη, σε αυτό το εγωιστικό κενό.
Ο ίδιος σεβάστηκε πάντοτε τους αντιπάλους του. Δεν αντιλήφθηκε όμως έγκαιρα τη σημασία να τους τοποθετήσει στο πεδίο της εναλλαγής. Συντήρησε ένα σύστημα κλειστό και αυτοαναφορικό. Έναν ατελή διάλογο χωρίς διαλεγόμενους. Κι όταν πια το επιχείρησε ήταν αργά. Ή ίσως κάτι αντιλήφθηκε, αλλά έσφαλε. Μπορεί και να μην είχε τα περιθώρια. Το αποτέλεσμα όμως είναι το ίδιο: Απέτυχε.
Ας το πούμε λοιπόν ανοιχτά. Οι δύο μεγάλοι αστοί πολιτικοί άνδρες της νεώτερης Ελλάδας, ο φιλελεύθερος Ελευθέριος Βενιζέλος και ο συντηρητικός Κωνσταντίνος Καραμανλής, απέτυχαν να παράξουν την εναλλακτική που τους άξιζε, την αριστερά που δικαιούνταν για να επιβιώσει το έργο τους. Ο πρώτος το απέτρεψε, ο δεύτερος καθυστέρησε δραματικά να το αντιληφθεί και δεν το κατόρθωσε. Η ωριμότητα του Ισπανού βασιλιά Juan Carlos και του Calvo Sotelo, που διευκόλυναν την ανάδειξη του Felipe Gonzalez, η σωφροσύνη του μετρημένου Fernando Cardoso, που διέκρινε το βάρος και το βάθος του χαρισματικού συνδικαλιστή ηγέτη Inacio Lula da Silva στη Βραζιλία, δίδυμα επάνω στα οποία κτίστηκε η ευημερία και ο εκσυγχρονισμός των χωρών τους, έλειψε από τους μεγάλους άνδρες του δικού μας τόπου τις κρίσιμες στιγμές.
Ο Κολοκοτρώνης αντιμάχεται ακόμη μέσα μας τη μετάβαση, καταμαχεί τον Δράμαλη και κλαίει πάνω στα ερείπια της Τριπολιτσάς.
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής υπήρξε ένας αξιοθαύμαστος άνθρωπος. Συνόψισε εντός του τις αντιφάσεις της μεταπολεμικής Ελλάδας και την οδήγησε με τον τρόπο του, το όραμα, τη μεγαλοσύνη και την έμφυτη αρχοντιά του σε ό,τι έχουμε σήμερα. Είχε βαθιά αντίληψη της αξίας των ανθρώπων και την ικανότητα να διακρίνει κάτω από την επιφάνειά τους. Είχε επίσης μια αδιαμφισβήτητη αμεσότητα στις αντιδράσεις, όταν διαπίστωνε τη μωροφιλοδοξία και τη μικρότητα. Παροιμιώδης ήταν η ελευθεροστομία του (και όχι μόνο) όταν επέτρεπε σε καμιά ηλιθιότητα να διαπεράσει τη βαρηκοΐα του. Ακόμη και στα ύστερα χρόνια του, η μαρτυρία του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη για τη συνάντηση για το μακεδονικό υπό την προεδρία του είναι χαρακτηριστική. Όταν ο μωροφιλόδοξος νεαρός υπουργός εξωτερικών της κυβέρνησης Μητσοτάκη (και σημερινός πρωθυπουργός) εξεστόμισε τις μπαρούφες της εποχής, ο Μακεδόνας πολιτικός τον «στόλισε» κατάλληλα και τον πέταξε από την αίθουσα.  
Όπου και να κοιτάξουμε στη μεταπολιτευτική Ελλάδα, όποια πέτρα και να σηκώσουμε, ο  Καραμανλής θα μας καρτερεί μετατοπισμένος. Οικοδομούμε πάνω σε ό,τι δημιούργησε και προσπαθούμε ακόμη να διορθώσουμε και να ξαναβρούμε κάτι από ό,τι άφησε να καταστραφεί. Οι αντιφάσεις της μεγάλης αυτής προσωπικότητας έγιναν πλέον και δικές μας αντιφάσεις.
Στην τελευταία του ομιλία στο χωριό από όπου ξεκίνησε, η μιλιά του Καραμανλή κόπηκε από έναν λυγμό, ένα απρόβλεπτο δάκρυ. Μιαν ημιτελή φράση. Κάτι σαν πρόθεση που απόμεινε μετέωρη στον αέρα. Κάποιες λέξεις που δεν βρήκαν τον δρόμο να ειπωθούν.
Ίσως να ήταν ο λυγμός της λειψής μας μεταπολίτευσης. Η γενναία συγγνώμη του μεγάλου αυτού άνδρα προς το μέλλον που ακόμη παλεύει απελπισμένα να γεννηθεί, αδύναμο να σκοτώσει ένα παρελθόν που έχει πια βρικολακιάσει. 
Γιώργος Γιαννούλης-Γιαννουλόπουλος 


Υ.Γ  Το άρθρο αυτό πρωτοδημοσιεύτηκε τον Οκτώβριο του 2013. Είναι μια μικρή προσπάθεια ψύχραιμης αποτίμησης (όχι αγιογραφίας) μιας μεγάλης προσωπικότητας, που διαμόρφωσε όσο κανείς άλλος τη σύγχρονη Ελλάδα. 
Πιασμένος στα γρανάζια της ιστορίας, παιδί του πολέμου και της Ευρώπης που άλλαζε μετά την καταστροφή, ο μεγάλος αυτός Έλληνας, με τις αντιφάσεις αλλά και το όραμα και το πείσμα του, μας περιείχε όλους. Ό,τι καλό ή κακό, όμορφο ή άσχημο ακολούθησε. Την Αριστερά και τη Δεξιά μας. Τις επιτυχίες και τις αποτυχίες μας.
Καλό είναι να τον θυμόμαστε όχι για ανούσιες εκδηλώσεις λατρείας ή αποδοκιμασίας, αλλά γιατί η κατανόηση της ιστορίας μάς βοηθά να αντιληφθούμε καλύτερα τον εαυτό μας σήμερα, τις επιλογές και την κατάστασή μας. Αυτό, δηλαδή, που συστηματικά αποφεύγουμε.
Και για κάτι ακόμη. Διότι η σύγκριση του ανθρώπου αυτού, των διλημμάτων, της αντίληψης, της ψυχής, των ορθών και των εσφαλμένων επιλογών, με το σημερινό πολιτικό προσωπικό της χώρας κάνει φανερό τον ξεπεσμό των μεγεθών, το μέγεθος της παρακμής μας. Την κατάντια της πολιτικής ελίτ της χώρας που, όχι χωρίς αρκετή επιείκεια, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ανθρώπινο αδιέξοδο ηγεσίας.

Tuesday, March 3, 2015

Ο πιο μοναχικός άνθρωπος στον κόσμο


Share/Bookmark

Ο πιο μοναχικός άνθρωπος στον κόσμο είναι κατά το BBC ο εβδομηνταετής Δον Ρομπέρτο Πλάκα. Ζει σε μιαν ορεινή άκρη της βορειοδυτικής Αργεντινής. 

Εκτρέφει λάμα, στις πλαγιές ενός βουνού ύψους 5.600 μέτρων, στη μέση του πουθενά. Από τη σπασμένη πλαστική καρέκλα στην αυλή του βλέπει τέσσερα ηφαίστεια, μια έρημο από αλάτι, και σε απόσταση στο βάθος την κορυφή του Νεκρού στον διάφανο κατάμαυρο ουρανό. Το κοντινότερο χωριό είναι τρεις ώρες μακριά διασχίζοντας μια γη κατακερματισμένη από την παγωνιά, όλο ρωγμές από τους σεισμούς, ένα τοπίο που θυμίζει πίνακα του Νταλί με υαλώδη τείχη από λάβα, άξαφνα θανατηφόρα χάσματα και τοξικές λίμνες αρσενικού. Η θερμοκρασία μπορεί να κυμανθεί από 30 έως μείον 30 βαθμούς Κελσίου την ίδια μέρα, η πιο ακραία διακύμανση στον πλανήτη.


Ο Δον Ρομπέρτο προσεύχεται στον Θεό και στους Θεούς των Ινδιάνων όταν αρρωσταίνει ή όταν πεινά. Δεν παραπονιέται για τη μοναξιά καθώς πριν μερικές εβδομάδες, όπως λέει, πέρασε κάποιος επισκέπτης από εκεί.

Κι όμως, ο κύριος αυτός δεν είναι εντελώς μόνος. Έχει έναν γείτονα στην ερημιά. Την αδελφή του. Με την οποία για κάποιον σκοτεινό λόγο έχουν να μιλήσουν τριάντα ολόκληρα χρόνια.

Δυο ψυχές σε αυτόν τον έρημο κι άγριο τόπο από το ίδιο αίμα, μόνοι ανάμεσα στον ουρανό και την κόλαση, ατέλειωτα χιλιόμετρα μακριά από τη ζεστασιά κάθε ανθρώπινης συναναστροφής. Κι όμως, τα λίγα μέτρα ανάμεσα στα δυο αδέλφια φαίνεται να είναι ένα χάσμα απείρως μεγαλύτερο από εκείνο που τους χωρίζει από την υπόλοιπη ανθρωπότητα, έτη φωτός παραπάνω. Η μεταξύ τους σιωπή είναι πιο εκκωφαντική από αυτήν του άγριου τόπου που κατοικούν και τους κατοικεί. Δυο ζωές που πέρασαν αγκυλωμένες σε μια λέξη που ποτέ δεν ειπώθηκε και μάλλον ποτέ δεν θα ειπωθεί. Δυο γαλαξίες καμωμένοι από μοναξιά σε μιαν έρημο από αλάτι.








Άραγε να σκέφτεται ο ένας την ύπαρξη του άλλου το βράδυ κάτω από τον παγωμένο ουρανό ή να την έχουν λησμονήσει κι αυτή; Του περνάει από τον νου του Δον Ρομπέρτο κάποια στιγμή της ημέρας, όταν διασχίζει τις κορυφογραμμές με τον χιονιά για να βοσκήσει τα λάμα του, η εικόνα της αδελφής του; Φαντάζεται, έστω και λίγο, πως αν χαθεί ένας από τους δύο ίσως διαταραχθεί η σιωπηλή ισορροπία που κρατά και τον άλλον στη ζωή σαν δυο συμβάντα της κβαντικής φυσικής που συμβαίνουν ταυτόχρονα σε διαφορετικά σημεία; Είναι γενναιότητα ή φόβος άραγε αυτή η μοναξιά;

Μοιάζει πράγματι τούτο το αρχετυπικό ζευγάρι αδελφών, αξεχώριστο κι απομακρυσμένο από τη μνησικακία ή τη λήθη, το πιο μοναχικό ζευγάρι του κόσμου. Μοναξιά διάφανη σαν τη σιωπή. Κι αλλού, στις σκονισμένες πόλεις μας, οι άνθρωποι χωρίζονται από τα ίδια ανεξήγητα χάσματα μες στον θόρυβο, τη θολούρα, κι όμως με τις ίδιες ακριβώς εμμονές, τα ίδια πάθη.

Ψυχές ένα με το τοπίο. Όπως όλοι μας.

Γιώργος Γιαννούλης-Γιαννουλόπουλος 


Περισσότερα στο άρθρο του BBC από όπου οι σχετικές εικόνες και πληροφορίες
http://www.bbc.com/news/magazine-31558467