Monday, September 29, 2014

Πες μου μια λέξη…


Share/Bookmark

Αρχικά πήγα να γράψω τη λέξη «θλιβερό» για το ακόλουθο αυτοαποκαλούμενο «πρόγραμμα» του νεοσταλινισμού, που θα «ξαλαφρώσει» τους καλλιτεχνικούς διευθυντές από τις αρμοδιότητές τους και θα παραδώσει τους πολιτιστικούς οργανισμούς σε επιτροπές και συνεργαζόμενους φορείς και νέες κλαδικές. Και μάλιστα με την παρέμβαση του ΚΡΑΤΟΥΣ θα συνδέσει την καλλιτεχνική δημιουργία, που μόλις άρχισε να ανθεί στη χώρα μας, με κάτι παράξενο που αποκαλεί «ηθική» διάσταση, το «στυλ ζωής» που θέλουν να επιβάλουν αυτοί που δεν χωνεύουν ότι εμείς δεν το χωνεύουμε. Απέδωσε μάλλον η επίσκεψη στο Άγιον Όρος και οι ασπασμοί των εικόνων με τρόπον απρόβλεπτα προβλέψιμο. Θα δώσει έμφαση στους «αυτόχθονες» δημιουργούς. Δεν σταχυολογώ άλλο. Διαβάστε μόνοι σας.

Αν κάτι ανθεί και έχει αρχίσει και παράγει σημαντικά διεθνώς νέα πράγματα στη χώρα μας είναι η σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία. Θέατρο, μουσική, εικαστικά. Γιατί απογαλακτίστηκε, έστω βίαια, από τα κρατικά λεφτά και, κυρίως, από το απολίτιστο χρήμα των νεόπλουτων. Χάρη και στις επιτυχημένες επιλογές ορισμένων σημαντικών καλλιτεχνικών Διευθυντών τα τελευταία χρόνια, στο Εθνικό Θέατρο, στο Φεστιβάλ Αθηνών και αλλού το μίζερο επαρχιακό πολιτιστικό τοπίο μεταμορφώθηκε. Σημαντικοί καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο περνούν από τη χώρα μας. Νέοι Έλληνες δημιουργούν πράγματα σημαντικά. Περνούν τα σύνορα. Αμφισβητούν. Με δυσκολίες, με προσπάθεια, με κόπο, αλλά η χώρα έχει αρχίσει να αποκτά και πάλι παρουσία σημαντική στο παγκόσμιο στερέωμα, παρά τις ακούραστες προσπάθειες των κομματικών εγκαθέτων του κ. Σαμαρά να προωθήσουν και αυτοί τα δικά τους παιδιά. Αλλά κώλωσαν εκεί που το σημαντικό τούς ξεπερνούσε. Κι ο ίδιος και οι Μπαλτάκοι του.

Έρχεται τώρα άξιος συνεχιστής ο κ. Τσίπρας. Με τις δικές του στρατιές αυτοχθόνων να τακτοποιήσει. Με το δικό του συμπούργκουλο, τις δικές του αριστεροπαπαρολογίες, να εξαφανίσει τους θύλακες ελευθερίας και δημιουργίας. 

Έψαξα να βρω μια λέξη για αυτό το έκτρωμα που ανακατεύει λέξεις κλεμμένες που γίνονται ακατάληπτες εντός του κειμένου αυτού (όπως βιώσιμη ανάπτυξη) με το χειρότερο της πράσινης λαδομπογιάς του '80 στις συνοικιακές Τοπικές. Όλο στον ίδιο κουβά με την καραμπογιά από πάνω και τις αφίσες να ανεμίζουν μισοσκισμένες και τον ήλιο τον πράσινο, που αιωνίως ανατέλλει, όλο τούτο να κρύβει την αγωνία των «δικών μας παιδιών» να κουμαντάρουν. Να πάρουν στα χέρια τους αυτό που ανήκει μόνο σε αυτούς και στο κράτος ΤΟΥΣ.

Ε, λοιπόν, ούτε την πονηριά του Αντρέα να κάνει υπουργό τη Μελίνα δεν θάχει ο Τσίπρας (παρά το ότι της έβγαλε το λάδι). Τον στρατηγό Δροσογιάννη θα δούμε υπουργό Πολιτισμού να πουλάει ηθικολογία (για τους παλιότερους που θυμούνται). Μπορεί στο θηλυκό του για λόγους φεμινισμού κι ισότητας. Αλλά μην αμφιβάλλετε. Στρατηγός θα είναι.

Έψαξα, έψαξα να βρω λέξη ελληνική που να αποδίδει το περιεχόμενο και το αίσθημα που προκαλεί το κείμενο αυτό. Βρήκα μια μόνο, αγγλική. Αλλά με ρίζα ελληνική, αυτόχθονα, ιθαγενή: 

PATHETIC! 

Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος


__________________________________

"Στη σημερινή παγκοσμιοποιημένη διάρθρωση των κοινωνιών, οι πολιτισμικές δομές και εκφάνσεις φέρουν έντονο το στίγμα της άνισης κεφαλαιοκρατικής ανάπτυξης και της αυτοτελούς γιγάντωσης της οπτικοακουστικής και ψηφιακής παραγωγής που εκπορεύεται πρωτίστως από τις ΗΠΑ. Ως εκ τούτου, η διεύρυνση του φαινομένου του πολιτισμικού ιμπεριαλισμού, πλήττει δραστικά την άνθηση των ιδιαίτερων εθνικών και περιφερειακών πολιτισμών, επιβάλλοντας ένα πλέγμα τυποποιημένων πολιτισμικών προτύπων, που προβάλλουν τον ατομοκεντρισμό και τον καταναλωτισμό, ως κυρίαρχες αξίες ενός θεμιτού και επιθυμητού παγκοσμιοποιημένου «στυλ ζωής».
Η παγκόσμια διάχυση του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού θα ήταν ανέφικτη χωρίς την πρότερη κατίσχυση της πολιτισμικής-ιδεολογικής ηγεμονίας μιας διεθνοποιημένης μαζικής εμπορικής κουλτούρας, που παράγεται στα μητροπολιτικά καπιταλιστικά κέντρα και εξάγεται και καταναλώνεται σχεδόν παντού, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, με την πλούσια αλλά ανεκμετάλλευτη τόσο τη σύγχρονη πολιτιστική δημιουργία όσο και την πολιτιστική κληρονομιά.
Η εξαρτημένη και περιθωριακή θέση της χώρας μας, μέσα στον διεθνή καταμερισμό παραγωγής πολιτισμού, έχει επιφέρει έναν διπλό καταναγκασμό. Από τη μια μεριά, έχει υποβαθμισθεί η γηγενής πολιτιστική παραγωγή υπό το βάρος των εισαγωγών, ενώ η συρρικνωμένη εντόπια παραγωγή τείνει να μιμείται συνεχώς τα κριτήρια των εμπορικά επιτυχημένων συνταγών. Από την άλλη πλευρά, ο εξοβελισμός της χώρας από το διεθνές δίκτυο διακίνησης πολιτισμικών προϊόντων και η απουσία σχεδιασμένης κρατικής πολιτικής προώθησης του πολιτισμού διεθνώς, έχουν στερήσει την αυτόχθονα πολιτισμική δημιουργία από τη συμμετοχή της στο Ευρωπαϊκό και διεθνές πολιτισμικό περιβάλλον. Σ' αυτό το ήδη επιβαρυμένο τοπίο, έχει προστεθεί η ζοφερή συνθήκη που ορίζεται από τις μνημονιακές πολιτικές. ……………..
Ο ΣΥΡΙΖΑ, ως ο κύριος εκφραστής της Αριστεράς και του ρόλου που αυτή έχει διαδραματίσει, διαχρονικά, στον πνευματικό και πολιτιστικό τομέα, προτάσσει μια πολιτιστική πολιτική απαλλαγμένη από τις αγκυλώσεις, τη διαπλοκή, τις πελατειακές σχέσεις και την καθοδηγούμενη “ενιαία άποψη”. Μια πολιτική που δεν αποσκοπεί να κατασκευάσει “οργανικούς” διανοούμενους, δημιουργούς και καλλιτέχνες, ούτε να δημιουργήσει ηγεμονίες. Τουναντίον, στη αιχμή του δόρατος θέτει τη δημιουργία συνθηκών τέτοιων όπου το πνευματικό και καλλιτεχνικό δυναμικό της χώρας αλληλοτροφοδοτείται διαρκώς από τις κοινωνικές δυνάμεις, διαμορφώνοντας ένα αφήγημα στο επίκεντρο του οποίου βρίσκεται η αισθητική συνυφασμένη με την ηθική της διάσταση.... "


Ολόκληρο το κείμενο στο ακόλουθο link. Κι όποιος αντέξει...


εικόνα, πηγή:  LIFO



Friday, September 26, 2014

Τα bullets και τα βλήματα


Share/Bookmark
 «Τα όρια του κόσμου μας είναι τα όρια της γλώσσας μας», έλεγε ακριβολογώντας ο Ludwig Wittgenstein. Ε, λοιπόν, φαίνεται πως τα όρια αυτά έχουν δραματικά στενέψει και η έκταση του κόσμου έχει επικίνδυνα περιοριστεί στη χώρα μας.
Μετά τις ανακοινώσεις Σαμαρά για το δήθεν «άλμα» της ανταγωνιστικότητας, το μαγικό «πρόγραμμα» Τσίπρα, αλλά και άλλες «προτάσεις» και απόψεις που πέφτουν τελευταία σωρηδόν από όλες τις πλευρές, διαπιστώνει κανείς με απελπισία πως είναι αδύνατο να αντιμετωπιστεί ο χείμαρρος της ανοησίας αναλύοντας κάθε μπαρούφα χωριστά.
Οι μπούρδες παράγονται με ρυθμό καταιγιστικό, ενώ η εξουδετέρωσή τους απαιτεί σοβαρή δουλειά, χρόνο και τεκμηρίωση για κάθε μια από αυτές. Μάταιη προσπάθεια. Σαν μερικοί αλλοπαρμένοι πυροτεχνουργοί να προσπαθούσαν να εξουδετερώσουν το χαλάζι από βόμβες που έριχναν τα σμήνη των αεροπλάνων στη Δρέσδη.
Φρασούλες ημιτελείς και άκοπες, που παράγονται κατά χιλιάδες, κατά εκατομμύρια, και από υποτιθέμενα σοβαρούς ανθρώπους, κομματικά προγράμματα, ανακοινώσεις, απόψεις, «προτάσεις» για κάθε θέμα. Ιδέες χωρίς ιδρώτα, χωρίς ρίζες. Λέξεις, λίθοι, πλίνθοι και κέραμοι ατάκτως ερριμμένα, που επιχειρούν να στηρίξουν τιτάνια συμπεράσματα, ουρανοξύστες επιστημοσύνης.
Αυτή η γενικευμένη επιστημονικοφανής γνωμολογία κατά ριπάς, έχει γίνει κάτι σαν μια ακατάσχετη καθολική ασθένεια. Πρόκειται για μια πανδημία από μπούλετ, που επιχειρούν να συνοψίσουν το κατακερματισμένο, το δίχως ειρμό. Προγράμματα κομμάτων και σχέδια για το μέλλον σαν μοναχικά powerpoint, κρεμασμένα στο κενό, δίχως το κείμενο και την τεκμηρίωση που δικαιολογεί την ύπαρξή τους. Αυτό που υποτίθεται πως είναι εκεί για να συνοψίσουν. Γνώμες επί παντός του επιστητού. Που δεν ζητήθηκαν ποτέ. Μοναχικές φράσεις και ενδελεχείς παρεμβάσεις του κάθε ενός, δημοσιογράφων, πολιτικών, πανεπιστημιακών, μαγείρων, τραγουδιστών, καθαριστριών, άσχετων για κάθε τι, ορατό και αόρατο. Συμπεράσματα που μοιάζουν με αποφάνσεις χωρίς προκείμενες.
Το πιο ανησυχητικό είναι πως όλα τούτα δεν προέρχονται πλέον μόνο από ανθρώπους του γλωσσικού θορύβου, από τους μπουλετάδες της κακιάς ώρας. Είναι από περιοχές πέρα από το αναμενόμενο. Έχουν παρεισφρήσει παντού. Είναι ανάμεσά μας.
Όλοι μιλούν για τα πάντα. Ανεξάρτητα από τη γνωστική τους υποδομή, από τη διαδρομή, από διαδικασίες ελέγχου και επικύρωσης, από το ειδικό τους βάρος, πετούν τα μπούλετ τους σαν σφαίρες σε όλα τα δημόσια fora, σε κάθε βήμα. Το ψαγμένο αναμιγνύεται με το αβαθές, το σοβαρό με το φαιδρό , η επιστήμη και η πολιτική με το καφενείο. Όλα ένας συγκινησιακός χυλός.
Πώς μιλούσαν παλιά για τους σεισμούς προσπαθώντας να ξορκίσουν τον αρχέγονο φόβο του ανθρώπου μπροστά στην απρόβλεπτη ισχύ της φύσης, με την ψευτοεπιστημοσύνη του καφενείου; Οι μισοί Έλληνες Βαρώτσοι κι οι άλλοι μισοί Παπαζάχοι, που μετρούσαν τα ρίχτερ στα καφενεία με το κομπολόι των ύπουλων πρόδρομων ραδιοσημάτων;
Τώρα όλοι ομιλούν για τους οικονομικούς πολλαπλασιαστές, τους δείκτες, την αρχαιολογία, τα hedge funds, τις χρονολογήσεις, τη φιλοσοφία, τις θέσεις στην ανταγωνιστικότητα, το έλλειμμα και τα «πρωτογενή», την οικονομική ισορροπία, τους οικονομικούς κύκλους, την έρευνα, τον τρόπο λειτουργίας του σχολείου, των πανεπιστημίων. Είναι τόσο μεγάλη μάλιστα η σύγχυση, που μες στην υστερική χαρά τους καμιά φορά ανακατεύουν και τους όρους. Χρονολογούν τα ελλείμματα, κάνουν ωρολόγιο πρόγραμμα στις ανασκαφές, χοροπηδούν πάνω από 111 θέσεις ανταγωνιστικότητας (!) σε 144 χώρες και άλλοι το αναπαράγουν μαζικά δίχως να αναρωτηθούν τίποτα, αν κάτι ακούγεται στραβά, αν στέκει η πληροφορία, αν έχει κάποιον μέγα-λάκκο η φάβα. Πετύχαμε το άλμα γιατί, λένε οι σύμβουλοι του πρωθυπουργού, μπορείς ν’ ανοίξεις εύκολα μιαν επιχείρηση στη χώρα μας πλέον.
Μα βέβαια. Δεν είναι όμως εύκολο να την λειτουργήσεις ή να την κλείσεις, παραμένοντας όμηρος του εφόρου, του ΟΑΕΕ, της ανάπηρης δικαιοσύνης, της μίζας, των αδειοδοτήσεων, των διοδίων, των κλειστών δρόμων, της πιστωτικής ασφυξίας, του υπουργού οικονομικών, και πάει λέγοντας.
Στην πραγματικότητα η χώρα μας βρίσκεται μακριά από τις ανεπτυγμένες χώρες, στην 81η θέση στη γενική κατάταξη στον παγκόσμιο δείκτη ανταγωνιστικότητας του World Economic Forum, 45 θέσεις μετά την Πορτογαλία, σημειώνοντας μια πρόοδο σε σχέση με το περασμένο έτος σε ορισμένους υποδείκτες.
Βρίσκεται σχετικά εγγύτερα στις ανεπτυγμένες χώρες, όσoν αφορά τις υποδομές (36η θέση), την υγεία και την πρωτοβάθμια εκπαίδευση (41η), με αρκετές αντιφάσεις βέβαια.
Σέρνεται όμως πίσω στις τελευταίες θέσεις, κατεβαίνοντας στην γενική κατάταξη, από τους απελπιστικούς δείκτες στην ανάπτυξη των χρηματαγορών και την πρόσβαση σε κεφάλαια (130η στις 144 χώρες του πλανήτη), την αποτελεσματική λειτουργία της αγοράς εργασίας όπου κυριαρχεί ο αποκλεισμός των νεοεισερχόμενων (118η), στην καινοτομία (80η), στη λειτουργία των αγορών (85η). Και κυρίως στους θεσμούς: 85η. Με τους υποδείκτες αυτού του τελευταίου που μας χαρίζουν την τιμητική θέση ανάμεσα στους ουραγούς του πλανήτη. 90η στη διαφθορά, 106η στην εμπιστοσύνη στους πολιτικούς, 114η στις παράνομες πληρωμές και μίζες στην εφορία, 109η στην ευνοιοκρατία στις κυβερνητικές αποφάσεις, 129η (!) στην αποτελεσματικότητα της διακυβέρνησης, 136η (!!) στο βάρος της υπερρύθμισης των πάντων (δηλαδή τελικά του τίποτε), 120η στη διαφάνεια της χάραξης κυβερνητικής πολιτικής, 99η στην επιχειρηματική ηθική, 124η στην αποτελεσματικότητα των διοικητικών συμβουλίων των εταιρειών της.
Αυτές οι δυο τελευταίες «επιχειρηματικές επιτυχίες» υποκρύπτουν και τις «αρπαχτές» των εργοδοτών εκείνων που, μολυσμένοι από τον ίδιο ιό, χειρίζονται τις επιχειρήσεις τους σαν οικογενειακά μπακάλικα του 19ου αιώνα και συμπεριφέρονται στους εργαζόμενους όχι μόνο πέρα από τους έτσι κι αλλιώς διαβλητούς και ανεφάρμοστους νόμους και κανόνες, αλλά πέρα και από τους όρους επιβίωσης και αξιοπρέπειας. Δωδεκάωρα απλήρωτα, ρεπό που δεν υπάρχουν, αυταρχική συμπεριφορά, ανύπαρκτη σύγχρονη εταιρική κουλτούρα στο οικογενειακό μαγαζί.
Πώς λέγανε παλιά οι γιαγιάδες από εύπορες αγροτικές οικογένειες, «είχαμε τους καιρούς εκείνους και καμιά δεκαριά δούλους στο κτήμα, που τους φροντίζαμε, τους δίναμε κι ένα κομμάτι φαΐ». Κι όλοι τούτοι οι νέοι «δούλοι», απελπισμένοι και δημιουργικοί, δίχως χρόνο να σκεφτούν, χωρίς προοπτική, ταπεινωμένοι από τη ζωή, οδηγούνται κατευθείαν στη συνολική άρνηση, στον καθολικό παραλογισμό. Κουρασμένοι, αδύναμοι, θυμωμένοι με τα αφεντικά-φεουδάρχες, καταλήγουν στην πεποίθηση πως δεν έχουν τίποτε παραπάνω να χάσουν, στο εκτονωτικό θερμοκήπιο των μεταφυσικών ψευτοαριστερόστροφων μπούλετ και των απλοϊκών ακροδεξιών τσιτάτων του μίσους.
Ας επιστρέψουμε όμως στην ανταγωνιστικότητα. Δραματικές αντιφάσεις διαπιστώνει κανείς στους δείκτες της ανώτερης και ανώτατης εκπαίδευσης που μοιάζουν εγγύτεροι στις ανεπτυγμένες χώρες, στην 39η θέση. Όμως όχι. Πάλι οφθαλμαπάτη. Αν σηκώσεις το χαλί και δεις από κάτω, από τι συνίσταται ο δείκτης, πώς προκύπτει το 39 τούτο, ξεπετιέται το απίστευτο: 1η (!!!) είναι η χώρα στην ποσότητα της εκπαίδευσης και ειδικά στην τριτοβάθμια. Όμως είναι 111η στην ποιότητα του εκπαιδευτικού συστήματος, 89η στη διοίκηση των σχολείων, 101η στην επαγγελματική κατάρτιση, 119η στην εκπαίδευση του προσωπικού. (βλέπε World Economic Forum Global Competitiveness Index 2014-2015).
Έτσι λοιπόν καλή ώρα παντού, οι φλύαροι άνθρωποί μας, πανεπιστήμονες, δημοσιολογούντες, δημοσιογράφοι, σχολιαστές, για να στηρίξουν τις μπουλεταρισμένες τους ανοσιότητες, αναφέρονται ευθαρσώς με ύφος καρδιναλίων και πατριαρχών σε ανθρώπους το ειδικό βάρος των οποίων αγνοούν, σε δεδομένα που μισοξέρουν, σε αποσπάσματα και στοιχεία οικονομικά, επιστημονικά, περιβαλλοντικά, τεχνολογικά, που αδυνατούν να ελέγξουν. Συγχέουν (ανάλογα με τα κολλήματα του καθενός και το κοινό του) τον Κέυνς με τον Μαρξ, τον Ιερό Αυγουστίνο με τον Αυγουστίνο Καντιώτη, τους εφοριακούς με τους αρχαιολόγους.
«Όπως όλοι οι Εσκιμώοι αλιείς, όλοι οι Άραβες ιππείς, και όλοι οι αρχαίοι Πάρθοι τοξόται, ούτως και όλοι οι σημερινοί Έλληνες είναι πολιτευταί, όλοι ψηφοθήραι, όλοι κομματάρχαι και εκ τούτου και κάπως ρήτορες εξ ανάγκης!», έλεγε ενάμιση αιώνα πριν ο Εμμανουήλ Ροΐδης. Τούτη σήμερα φαντάζει η καλή εκδοχή. Δυστυχώς έχω την εντύπωση πως η σύγχυση στη σημερινή Ελλάδα είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτή που περιέγραφε ο μεγάλος κοσμοπολίτης Έλληνας συγγραφέας.
Καθώς και πάλι δεν βγαίνουν τα νούμερα, μετά από τέσσερα χρόνια ψυχοδράματος (κάθε μέρα πεθαίνουμε και δεν πεθαίνουμε) η απελπισία θέριεψε πλέον σε μπουλετικό φαντασιακό παροξυσμό σε κάθε χώρο. Λογικό και παράλογο, παλαιοκομματικό και μοντέρνο, ακραίο και μη. Όλα μοιάζουν να ’χουν γίνει ένα.
Αν το δει κανείς από ψυχολογική άποψη, οι πολιτικοί, οι επιστήμονες, οι απλοί πολίτες, ακόμη και οι σοβαρότερα σκεπτόμενοι ανάμεσά τους, χτίσαμε έναν θολό γυάλινο πύργο από μπούλετ, ένα φαιδρό νοητικό καταφύγιο και κλειστήκαμε μέσα. Κι αμολούμε τις φανφαροφρασούλες από τα παράθυρα, από τα ψηφιακά λαγούμια, κι αυτές απλώνονται και μολύνουν τα πάντα. Με το που σκάνε κάπου, με το που έρχονται σε επαφή με μια ζωντανή συνείδηση, εκκολάπτονται εντός της και τη μεταμορφώνουν σε μιντιακό θέαμα, σε ψηφιακό καφενείο, μέχρι που να την ακυρώσουν τελείως. Ίσαμε να εξουδετερώσουν τον ξενιστή για ν’ απλωθούν από τη φυσική τους κρύπτη, ανούσια κείμενα και λόγια, που μετατρέπονται σε γλωσσικά ζόμπι, και να μεταδοθούν ακαριαία σε νέα μυαλά, σε νέες συνειδήσεις. Κι όποιος κάνει περισσότερο θόρυβο, αντί για ένα ευγενικό ή λιγότερο ευγενικό «σώπα!» περιμένει τη «δίκαιη ανταμοιβή». Που έρχεται πάντα, σε χρήμα, σε ψήφους, σε θέσεις. Αυτός είναι ο μηχανισμός αναπαραγωγής του ιού. Εκεί βρίσκεται η πρωτεΐνη υποδοχής του. Η χώρα έχει ήδη προσβληθεί από τον θανατηφόρο ιό των έωλων μπούλετ, από τον έμπολα της ατάκας, που προκαλεί την ακατάσχετη αιμορραγία της επίπονης γνώσης και λογικής.
Σε όποιον γνωρίζει να διαβάζει τους αριθμούς είναι προφανές ότι όπως το 2009 έτσι και σήμερα πορευόμαστε εκτός ελέγχου. Αλλά τούτη τη φορά τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα: οι εξαγωγές μειώνονται συνεχόμενα από χρόνο σε χρόνο παραδόξως, παρά τις μειώσεις των αμοιβών των εργαζομένων κατά 30% περίπου, η ανταγωνιστικότητα στα κρίσιμα πεδία δεν έχει ανακτηθεί, αλλά έχει υποχωρήσει. Το μακροοικονομικό περιβάλλον και το τραπεζικό σύστημα είναι περισσότερο επισφαλές, πρόσβαση σε κεφάλαια δεν υπάρχει, επενδύουμε λιγότερο κι από τις αποσβέσεις ακόμη, σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα, δηλαδή από το απαραίτητο για να ανανεωθούν στο επίπεδο που βρίσκονται οι υφιστάμενες υποδομές δημοσίου και επιχειρήσεων. Επομένως αποεπενδύουμε, δηλαδή μετατοπιζόμαστε προς την υπανάπτυξη ταχέως, ενώ οι άλλοι προχωρούν μπροστά.
Εκτός από τις «έτοιμες» υποδομές, δημόσιες και ιδιωτικές, που αναλώνουμε για να συνεχίσουμε να καταναλώνουμε, στερεύουν και τα «έτοιμα» των αποταμιεύσεων των πολιτών. Κατάσχονται σταδιακά από το κράτος μέσω της υπερφορολόγησης επί μη εισοδημάτων. Το πιο ανησυχητικό από όλα όμως: η χώρα σταδιακά ερημώνει. Εχασε το 10% του παραγωγικού δυναμικού της, το πιο παραγωγικό μάλιστα, σε λίγα χρόνια χρόνια, 300 με 400 χιλιάδες Έλληνες και αλλοδαπούς κατοίκους της που την εγκατέλειψαν για ν’ αναζητήσουν αλλού την τύχη τους. Κι άλλα δυο εκατομμύρια, το 30% του παραγωγικού πληθυσμού, το 70% των νεώτερων, των πιο δημιουργικών, δεν μπορεί να βρει κάτι να κάνει για να παράγει κάτι τις παγιδευμένο στη μαζική ανεργία.
Δίπλα μας μαίνονται τρεις μεγάλοι πόλεμοι: στην Ουκρανία, στο Ιράκ, στη Συρία. Νέες πηγές αστάθειας εμφανίζονται ενώ ακραίες, συντηρητικές, οπισθοδρομικές και νέο-αυταρχικές εξουσίες κυριαρχούν σε σημαντικές χώρες όχι μακριά από τη γειτονιά μας. Και οι ίδιες απόψεις και τάσεις επικρατούν σταδιακά μέσα στο σπίτι μας. Δεν «εκφράζονται» πλέον πολιτικά στο περιθώριο του καθεστώτος. Είναι το καθεστώς. Επιβάλλουν την ατζέντα, ρυθμίζουν τις προτεραιότητες, αποκλείουν θέματα και ανθρώπους από τις συζητήσεις. Πλείστα τα παραδείγματα. Από την απαίτηση για ίδια αστικά δικαιώματα για όλα τα ζευγάρια ανεξαρτήτως φύλου ως την κατάργηση των δημόσιων και ιδιωτικών ολιγοπωλίων και των προσόδων και το άνοιγμα των αγορών κάθε είδους (εργασίας, αδειών, επιχειρήσεων) στους «απέξω». Σε όσους δεν είχαν άκρες για να βρεθούν «μέσα», γιατί δεν λειτουργούν με τους όρους του συστήματος.
Οτιδήποτε απειλεί το μεσαιωνικό οικοδόμημα αποτάσσεται μετά βδελυγμίας ή έστω με κάποια λόγια συμπάθειας και καταδικάζεται στη λήθη: «Άστο γι’ αργότερα». Έτσι απλά! Άκρα του τάφου σιωπή κι ένα εικονικό παραλήρημα παραδίπλα.
Τούτες τις νέο-αυταρχικές και βαθειά οπισθοδρομικές τάσεις τις προσκυνούν οι περισσότεροι υπόρρητα. Ακόμη και αυτοί που επιφανειακά ισχυρίζονται πως τις «πολεμούν λυσσαλέα», τις ασπάζονται στα μουλωχτά στην πολιτική τους ατζέντα μαζί με τα λείψανα και τις εικόνες, όλων των ειδών.
Κι όμως, κανείς συναγερμός δεν ηχεί. Καμιά σειρήνα δεν χτυπά. Κανείς δεν προτείνει ένα παραγωγικό μοντέλο βιώσιμο, από τι θέλουν να ζει η προικισμένη κι άμοιρη τούτη χώρα σε πέντε χρόνια από σήμερα. Όχι από τα πετρέλαια του τεμπέλη, τις αποζημιώσεις για τους περσικούς πολέμους ή τα φανταστικά λεφτά που θέλουν να πετάξουν οι Κινέζοι και οι Ρώσοι. Ούτε από επιδοτήσεις και αγύριστα δάνεια. Αλλά τι θέλουμε να παράγει, τι να πουλάει, τι να εξάγει. Τουρισμό, εμπόριο, καινοτομία, τεχνολογίες, τρόφιμα, κάτι βρε αδελφέ. Κι ύστερα με ποιον τρόπο πάμε εκεί. Τι μεταρρυθμίζουμε, τι αλλάζουμε, τι καταργούμε, τι επενδύουμε, τι θυσιάζουμε για να το πετύχουμε. Αντιθέτως εμείς πορευόμαστε εν ειρήνη, γαλήνια, υποψιασμένοι ανυποψίαστοι, θύματα του τρομερού γλωσσικού ιού, παραληρώντας μπούλετ και αναμασώντας αρχαιολογικά ταφικά ευρήματα.
Η δική μας ασθένεια (προερχόμενη από περιοχές του πλανήτη που έχουν μολυνθεί από ένα είδος θρησκευτικού εθνικισμού ανακατεμένου με μια γερή πρέζα παρωχημένης οικογενειοκρατίας και μια χορταστική δόση ημιμάθειας) δεν έχει απειλήσει ακόμη πολύ σοβαρά τις πολιτισμένες χώρες, παρότι εντοπίστηκαν κάποια κρούσματα και στην Ευρώπη. Αλλά μην αμφιβάλλετε καθόλου. Η Διεθνής Κοινότητα, οι ανθρωπιστικές οργανώσεις, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας σύντομα θα χτυπήσουν συναγερμό. Και τότε τα σύνορα θα κλείσουν, οι ψηφιακές λεωφόροι θα αραιώσουν κι άνθρωποι με στολές, μάσκες και ωτοασπίδες θα αρχίσουν να κυκλοφορούν ανάμεσά μας όσο εμείς θα τους κοιτούμε απορημένοι, στη δική μας διάσταση, στη δική μας απομόνωση, στον δικό μας αναπόδραστο δρόμο. Όσο τραβάμε εκείνο το «ένα μονοπάτι πονηρό, που πάει ντουγρού στην κατηφόρα τη μεγάλη».
Το 1939, η Βρετανική Κυβέρνηση τύπωσε μια αφίσα με μια πολύτιμη συμβουλή, σε δυόμισι εκατομμύρια αντίτυπα, ενόψει του επερχόμενου Blitz, των μαζικών βομβαρδισμών του Λονδίνου και των άλλων πόλεων της Βρετανίας, που όμως τότε δεν κυκλοφόρησε. Ανακαλύφθηκε χρόνια μετά, το 2000, σε λιγοστά πολύτιμα αντίγραφα. Οι Βρετανοί και χωρίς την αφίσα την έλαβαν υπόψη τους τη συμβουλή, που, μαζί με τον Winston Churchill, αποδείχθηκε σωτήρια και για τους ίδιους αλλά και για εμάς. Πολύτιμη και ίσως εξίσου σωτήρια και για τους καιρούς που έρχονται στον τόπο μας.


Monday, September 15, 2014

Κουτοπονηριά ή νεύρωση; ιδού η απορία


Share/Bookmark
Συζητώντας αρκετά με καλοπροαίρετους φίλους που εκτιμώ, ειλικρινά απορώ με μερικούς, ιδιαίτερα ορισμένους σχετικά ευκατάστατους, τακτοποιημένους θάλεγα, όταν τους ακούω να είναι διαρκώς θυμωμένοι με τους Αμερικάνους, τους Ευρωπαίους, τη Δύση συλλήβδην για την «εκμετάλλευση» των λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών (αυτού που κάποτε λεγόταν Τρίτος Κόσμος) της Αφρικής, της Μέσης ανατολής, της Ασίας κλπ.

Αλήθεια είναι ότι ο μέσος ή ακόμη και ο «φτωχός» Ευρωπαίος (και ο Έλληνας, φυσικά, ίσως και περισσότερο αυτός) καταναλώνει τροφή (σε ποσότητα και κυρίως ποιότητα), νερό, ενέργεια, πρώτες ύλες, καταναλωτικά αγαθά (χρήσιμα και άχρηστα), υπηρεσίες κάθε είδους, υγείας, διασκέδασης, παιδείας, και παράγει διοξείδιο του άνθρακα και απόβλητα αρκετά παραπάνω, ως και δεκάδες φορές περισσότερο, από κάποιον αντίστοιχο κάτοικο «υπανάπτυκτης» χώρας.

Είναι αλήθεια ακόμη πως οι Ευρωπαίοι διαπράξαμε φοβερά εγκλήματα στο παρελθόν, κατά την περίοδο της αποικιοκρατίας. Είναι γεγονός πως στρατηγικά αγαθά, όπως τα μπαχαρικά, το καουτσούκ, ο μεξικάνικος κάκτος από όπου προέρχεται το σκοινί, το πετρέλαιο αργότερα και εκατοντάδες άλλα, η ίδια η εργατική δύναμη σε εποχή σπάνης πριν τη βιομηχανική επανάσταση, οδήγησαν σε ιμπεριαλιστικές πράξεις και στήριξαν αποτρόπαιες πρακτικές και ιδεολογίες, όπως η έννοια του σκλάβου. Μας ώθησαν για αιώνες σε κατακτήσεις, επεμβάσεις, εισβολές, βασανιστήρια, εξόντωση πληθυσμών και πολιτισμών, σε φριχτές τυχοδιωκτικές πρακτικές. Είναι επίσης αλήθεια ότι επάνω και σε αυτές τις πρακτικές τα έθνη της Δύσης, που δεν δίσταζαν να δοκιμάσουν οτιδήποτε, στήριξαν σε σημαντικό βαθμό την υπεροχή τους τα τελευταία πεντακόσια περίπου χρόνια.

Όπως όμως αλήθεια είναι ότι αυτό πάντα γινόταν στην Ιστορία. Έτσι γυρνούσαν οι τροχοί της. Πως ο ισχυρότερος κατέφευγε πάντα και σε βίαιες πρακτικές του ισχυρού για να παραμείνει ισχυρός.

Αλήθεια είναι, επίσης, ότι στη Δύση οι πρακτικές αυτές συνδυάστηκαν και στήριξαν με τον πλούτο που παρήγαγαν, για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία, μια διαρκή ενδοσκόπηση, μια αναμέτρηση με τον ορθό λόγο, ακόμη την εσωτερική αμφισβήτηση αυτών των ίδιων πρακτικών. Αυτά τα χαρακτηριστικά έθρεψαν κινήματα, κοινωνικές συγκρούσεις, ιδεολογικές ανατροπές. Δημιουργήθηκε μια ευμάρεια που επέτρεψε στις αρχαίες ιδέες, της ελευθερίας του πολίτη, των ανθρώπινων δικαιωμάτων, της ισονομίας, να γίνουν κινήματα υπέρ της ελευθερίας σε κάθε μορφή της, της ανεξιθρησκίας, του σεβασμού του γενετήσιου προσανατολισμού, των ίσων δικαιωμάτων των δυο φύλων. Με δυο λόγια οδήγησαν στις αρχές του ανθρωπισμού. Όπως ακόμη αλήθεια είναι ότι η Δύση γέννησε και στηρίζει τις αρχές της καθολικής πρόσβασης στην παιδεία, την κοινωνική πρόνοια για όλους και άλλα πολλά.

Ακόμη, αλήθεια είναι πως σήμερα τα πράγματα έχουν εξελιχθεί με διάφορους τρόπους, ότι η ιστορία γυρίζει πάλι απρόβλεπτα. Φυσικά, υπάρχουν ακόμη ανορθόδοξες και άδικες πρακτικές επιβολής του δικαίου του ισχυρότερου (μόνο που κινούνται σε πιο περιορισμένο πλαίσιο από ό,τι στο παρελθόν). Και για τη Δύση είναι όλο και περισσότερο πράξεις αμυντικού χαρακτήρα, απέναντι σε πρακτικές αυταρχικών καθεστώτων που αυξάνουν και επεκτείνονται.

Αλήθεια είναι όμως ότι, παρόλα αυτά, υπάρχει ανακολουθία σε σημαντικό βαθμό (μικρότερο από ό,τι στο παρελθόν, πάντως) με την επιλεκτικότητα της Δύσης στην εφαρμογή των κανόνων της οικονομικής ελευθερίας που πρεσβεύει. Αντιλαμβάνεται και τοποθετεί τα όρια των αρχών της μέχρι εκεί που ο άλλος αρχίζει να γίνεται απειλή ή απλώς ως το σημείο που τα συμφέροντά της ίδιας δεν θίγονται θεμελιωδώς.

Αυτό γίνεται φανερό ιδιαίτερα όταν έρχεται η κουβέντα σε προϊόντα ανταγωνιστικότερης τιμής από φτωχότερες χώρες, που μπορεί να απειλήσουν τα παρόμοια δικά μας. Τότε επινοούμε χίλιες δύο ηθικολογικές βλακείες και τις μετατρέπουμε σε κανονισμούς, για να δικαιολογήσουμε τη δική μας συμφεροντολογική λογική ασυνέπεια.

Όπως το επιχείρημα ότι  «είναι φτηνά γιατί έχουν χαμηλότερους μισθούς ή δεν έχουν συστήματα πρόνοιας». Ε, φυσικά και έτσι είναι. Αλλά πώς θα ανέβουν αυτοί οι μισθοί και θα φτιαχτούν τα συστήματα πρόνοιας, αν δεν μπορούν πουλήσουν στις αγορές μας ό,τι παράγουν για να βγάλουν λεφτά; Οπότε βέβαια θα κατέβουν κάποιοι άλλοι μισθοί, ή κάποιες επιχειρήσεις θα κλείσουν στις δικές μας οικονομίες.

Αλήθεια είναι και πως αντιφάσκουμε, για λόγους αυτοπροστασίας των δικών μας συλλογικοτήτων, όταν αποδεχόμαστε ασμένως την ελεύθερη κίνηση του κεφαλαίου ανάμεσα στις φτωχότερες χώρες και τις δικές μας, αλλά και επιλεκτικά διαπραγματευόμαστε την ελεύθερη διακίνηση για προϊόντα όπου έχουμε πράγματι πλεονέκτημα, ενώ για το εργατικό δυναμικό όχι.

Όπως αληθινό είναι και το αμοιβαίο όφελος που προκύπτει από το εμπόριο, την παιδεία, τα προγράμματα ανάπτυξης, τις δυτικές επενδύσεις, τη μεταφορά τεχνογνωσίας κλπ, που έχουν δώσει ώθηση στη ραγδαία ανάπτυξη αρκετών χωρών, οι οποίες κατόρθωσαν να μπουν στην περιπέτεια της σύγχρονης παραγωγικής διαδικασίας. Οι χώρες αυτές βελτίωσαν το βιοτικό επίπεδο τεράστιων τμημάτων του πληθυσμού τους, εισερχόμενες σε μια σταδιακά ανοδική πορεία.

Όμως θα βάλω στην άκρη τις αποχρώσεις, και τη συζήτηση της περίπλοκης και πολύμορφης σημερινής κατάστασης της σχέσης ανεπτυγμένου και λιγότερο ανεπτυγμένου κόσμου, γιατί ξεφεύγει κατά πολύ από τα όρια του κειμένου αυτού. Η σχέση ανάμεσα στις χώρες της Δύσης και των λιγότερο ανεπτυγμένων κοινωνιών είναι αντικείμενο εκτεταμένων επιστημονικών και οικονομικών αναλύσεων και αντίστοιχων μελετών και τεκμηρίωσης, με πολλά και ενδιαφέροντα, και σίγουρα όχι μονόχρωμα και απόλυτα συμπεράσματα.

Θα αποδεχτώ την προκείμενη των φίλων μου ως αληθή: «Για τη φτώχεια και ό,τι κακό συμβαίνει στις φτωχότερες και λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες είναι αποκλειστικά υπεύθυνη η Δύση με τις παλιές και παρούσες οικονομικές, στρατιωτικές, διπλωματικές πρακτικές της, καθώς ζει και παράγει τον πλούτο που διαθέτει για υπερκατανάλωση, από τη στυγνή εκμετάλλευση των χωρών αυτών».

Εκείνο που με κάνει να απορώ με τους φίλους μου (και τους λιγότερο ευκατάστατους, αλλά ακόμη περισσότερο τους πιο εύπορους ή γόνους εύπορων οικογενειών) είναι το πόσο δύσκολο τους είναι να κάνουν το επόμενο και αναπόφευκτο λογικό βήμα προς το δια ταύτα της θέσης τους αυτής και να το συνδέσουν με τη δική τους προσωπική κατάσταση.

Εάν είναι πράγματι έτσι, εάν ο πλούτος των κοινωνιών και οικονομιών στις οποίες περιλαμβανόμαστε και από τις οποίες ζει και η δική μας εξαρτάται και προέρχεται κυρίως από τη στυγνή εκμετάλλευση των φτωχών χωρών, τότε η διακοπή της θα σήμαινε την ξαφνική και ακραία μείωση του πλούτου όλων μας.

Με δεδομένο ότι και οι ίδιοι αυτοί άνθρωποι ζουν από επιχειρήσεις, ενοίκια ακινήτων, τουρισμό, πωλήσεις προϊόντων και υπηρεσιών, επιχορηγήσεις, μισθούς που άμεσα ή έμμεσα προέρχονται από ανθρώπους που, με τη σειρά τους, ζουν από δραστηριότητες που εκμεταλλεύονται τις χώρες αυτές, αφού εκεί είναι η σημαντικότερη πηγή της ευμάρειάς μας κατά την παραδοχή τους, το ερώτημα που με βασανίζει είναι: Γιατί αρνούνται τη λογική συνέπεια της πρότασής τους;

‘Ότι εάν ξαφνικά σταματούσε η «εκμετάλλευση» όπως οι ίδιοι την ορίζουν, και το δικό τους επίπεδο ζωής (που εξαρτάται από τα επιτεύγματα και τον πλούτο των Δυτικών) θα έπρεπε να μειωθεί δραματικά; Ότι και η θέση των λιγότερο εύπορων, και ίσως περισσότερο αυτών, ως πιο αδύνατων και πιο κοντά στην ανέχεια, θα χειροτέρευε δραματικά;

Ότι εάν πράγματι θέλουν να σταματήσουν οι ανισορροπίες, θα έπρεπε να στηρίξουν ενεργά, και με τους δικούς τους φόρους, τη μεταφορά τεχνογνωσίας και πόρων στις υπανάπτυκτες κοινωνίες;

Κι αν κάποιοι λίγοι το συνειδητοποιούν, ως λογική συνέπεια, είναι έτοιμοι να το αποδεχθούν και να το στηρίξουν στη ζωή τους με τις επιλογές τους; Να δώσουν το παράδειγμα;

Αυτό το ερώτημα μου τριβελίζει το μυαλό για έναν παραπάνω λόγο. Διότι διαισθάνομαι πως συνδέεται με την εθνική μας παθογένεια: αυτή η λογική ασυνέπεια είναι πολύ εντονότερη και μεγαλύτερης κλίμακας στην Ελλάδα σε σύγκριση με τις άλλες Ευρωπαϊκές κοινωνίες. Στις οποίες οι άνθρωποι με παρόμοια ακραία και μονομερή άποψη είναι λιγότεροι, αλλά κυρίως είναι σε μεγαλύτερο ποσοστό έτοιμοι να αποδεχθούν για τη δική τους καθημερινότητα τις συνέπειες της θέσης τους. Να προτείνουν και να επιβάλουν στο εαυτό τους ένα πολύ πιο λιτό μοντέλο ζωής.

Ή, ακόμη, έστω να κάνουν μικρές προσωπικές θυσίες, σύμφωνες με την άποψή τους. ‘Όπως να αρνηθούν οι ίδιοι σειρά προϊόντων που προέρχονται από σχέσεις «εκμετάλλευσης», για παράδειγμα φθηνά προϊόντα από τις χώρες αυτές, πληρώνοντας το υψηλότερο τίμημα των Ευρωπαϊκών που περιλαμβάνει και την πρόνοια και τα επιδόματα ανεργίας και τους καλύτερους μισθούς και την προστασία του περιβάλλοντος για τις επόμενες γενιές.

Στη χώρα μας, όμως, το ιδεολόγημα έχει τη μορφή μιας εσωτερικής αντίφασης, ενός γενικευμένου συμφεροντολογικού ψευτοχριστιανισμού, αυτού της πονηρής φανφάρας (και όχι φυσικά της ομώνυμης θρησκείας της αγάπης). Εμφανίζεται ως μια, sui generis, ενσωματωμένη στην ψυχή, κουτοπονηριά, τόσο βαθιά θαμμένη, που έχει μεταμορφωθεί σε ανακουφιστική αφέλεια. Κυριαρχεί ως ένα είδος φυγόπονου ιδεολογήματος που βοηθάει όλους, και πιστούς και απίστους, και πλούσιους και φτωχότερους, να αποφύγουν να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα της οποίας είναι οι ίδιοι μέρος και τους ορίζει. Να κοιτάξουν κατάματα τις αλήθειες και αντιφάσεις της δικής τους άποψης, δηλαδή αυτές της ατομικής τους θέσης και στάσης.

Νοιαζόμαστε για τον άλλο με τα λόγια τα μεγάλα, όσο μεγαλύτερα τόσο καλύτερα, αλλά μέχρι εκεί που δεν μας θίγει η έγνοια τούτη, έστω και λιγάκι, όσο δεν μας ξεβολεύει κατιτίς. Εσωτερικεύουμε μάλιστα τόσο πολύ την αντίφαση των ανακουφιστικών αυτών πεποιθήσεων, ως αυταπόδεικτη και καθολική (παρότι πασιφανώς μισερή) μέχρι που καταλήγουμε να αδυνατούμε πλήρως να διανοηθούμε καν τη λογική και ηθική ασυνέπεια της άποψής μας. Φτάνουμε να θεωρούμε πως εκστομίζοντας παρόμοιες απόψεις αποκτούμε και το ηθικό πλεονέκτημα, καθώς έτσι πιστεύουμε πως νοιαζόμαστε περισσότερο για τους αδυνάτους, τους καταπιεσμένους, τους «καημένους» τους φτωχούς. Κάπως με έναν «αέρα βορείων προαστίων» βέβαια, όπου και να μένουμε.

Όλο και παραπάνω τείνω να πιστεύω ότι τούτη η ατολμία, η ανικανότητα να ολοκληρώσουμε μια λογική σκέψη γιατί κάτι μας κόβει, κάτι μας μποδίζει, κάτι μας φοβίζει, αυτή η πνευματική αναπηρία, είναι μια μορφή ασθένειας, ένα είδος συλλογικής υποκριτικής ψύχωσης, που μισοφωτίζει από μια διαφορετική γωνία το σύνολο της εθελότυφλης εθνικής μας παθογένειας.


Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος




Wednesday, September 10, 2014

Ψεκάστε, σκουπίστε, τελειώσατε!


Share/Bookmark

Αυτό που συμβαίνει στον χώρο της κοινωνικής πρόνοιας και της κάλυψης υγείας και περίθαλψης είναι χαρακτηριστικό του στρεβλού διαλόγου που κυριαρχεί στη χώρα μας, μασκαρεύοντας το πρόβλημα με ψευδεπίγραφες συζητήσεις, περί «φιλελεύθερων» πολιτικών και άλλες ανοησίες, ώστε να μην αλλάξει τίποτα. Για να διατηρηθεί ανέγγιχτο το παρασιτικό σύστημα υγείας (του οποίου κάθε μέρα υποβαθμίζεται η ποιότητα των υπηρεσιών) και να στραφεί αλλού η δίκαιη οργή των πολιτών.

Ας σκεφτούμε λογικά. Πώς θάπρεπε να ξεκινήσουμε για να σχεδιάσουμε μια πολιτική; Πρώτα από όλα, από τον στόχο και από τα διαθέσιμα χρήματα.

1. Ποιος είναι ο στόχος; μα η καθολική κάλυψη υγείας όλων των κατοίκων της χώρας. Έχουν δεν έχουν εργασία. Έχουν δεν έχουν εισοδήματα. Με τις υψηλότερες δυνατές υπηρεσίες και με το χαμηλότερο δυνατό κόστος για τον φορολογούμενο. Δεν είναι ούτε «κοινωνικό» ούτε λογικό καν να υπάρχουν 2 εκατομμύρια και παραπάνω κάτοικοι της χώρας χωρίς νόμιμη και κανονική πρόσβαση σε υπηρεσίες και κάλυψη υγείας και περίθαλψης (πάνω από το 20% του πληθυσμού!) και αυτό να είναι αποδεκτό σαν φυσικό φαινόμενο σε μια χώρα της Ευρώπης.

2. Πόσα είναι τα χρήματα; Ας υπολογίσουμε πόσα χρήματα είναι διαθέσιμα για την περίθαλψη του πληθυσμού της χώρας, από τις ασφαλιστικές εισφορές και την κρατική χρηματοδότηση, στην παρούσα συγκυρία. Το βασικό δεδομένο: 9.2% του ΑΕΠ δαπανούμε στην Ελλάδα ιδιωτική και δημόσια δαπάνη. Μόλις 1% λιγότερο από την Αυστρία (10,4%) και 0,5% παραπάνω από τη Φινλανδία (8,7%) σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ του 2012. Εξ αυτής 2,4% η ιδιωτική δαπάνη στην Αυστρία, 2,3% στην Φινλανδία, 2,9% στην Ελλάδα. Δεδομένα συγκρίσιμα. Ίσως στην Ελλάδα το σύνολο να είναι υποτιμημένο κατά 1-2%, καθώς η κλίμακα της φοροδιαφυγής στην ιατρική δαπάνη είναι υψηλή, υποτιμώντας το μέγεθος της συνολικής δαπάνης και κάνοντάς το υψηλότερο από της Αυστρίας και εγγύτερο σε αυτό της Δανίας (11%). Συμπέρασμα: τα λεφτά που χρειάζονται για να έχουμε ένα καλό σύστημα περίθαλψης και υγείας, συγκρίσιμο με τα πιο προηγμένα Ευρωπαϊκά, τα δαπανούμε ήδη και είναι αρκετά.

3. Να διαχωριστεί η παραγωγή των υπηρεσιών υγείας από την πληρωμή τους. Τα ασφαλιστικά ταμεία και το κράτος πληρώνουν το μερίδιό τους σε συγκεκριμένες τιμές. Το κράτος μέσω των φόρων μας (αυτό σημαίνει κοινωνική αλληλεγγύη) θα καλύπτει τη δαπάνη υγείας των ανασφάλιστων και των ανέργων και θα καταβάλλει τις εισφορές τους σε δημόσια ή ιδιωτική ασφάλιση που θα επιλέξουν. Η παροχή υπηρεσιών θα γίνεται από ιδιωτικά ή δημόσια νοσοκομεία και γιατρούς που επιλέγει ο πολίτης ελεύθερα. Αν κάποιο νοσοκομείο δεν μπορεί να ανταποκριθεί, δεν προτιμάται από τους ασθενείς και δεν έχει έσοδα, απλά κλείνει ή μεταβιβάζεται και αναλαμβάνει κάποιος άλλος να το διοικήσει.

4. Σε ειδικές περιπτώσεις και σε περιοχές που δεν μπορούν να καλυφθούν από τη ζήτηση των υπηρεσιών (όπως οι νησιωτικές) το κράτος προκηρύσσει διαγωνισμούς, με αυστηρούς όρους και βασικές προϋποθέσεις μόνιμης και διαρκούς παροχής συγκεκριμένων υπηρεσιών, για τη λειτουργία των νοσοκομείων από ιδιώτες. Το σύστημα αναλαμβάνει το κόστος λειτουργίας δικτύων μεταφοράς με σύγχρονα μέσα εκεί που λόγω μεγέθους δεν μπορούν να δημιουργηθούν πλήρεις μεγάλες μονάδες, ώστε όλοι οι κάτοικοι να έχουν πρόσβαση με ίσους όρους.

5. Δημιουργεί και επενδύει αντίστοιχα σε δίκτυο πρωτοβάθμιας φροντίδας δημιουργώντας την βασική αγορά για γενικούς γιατρούς και μικρά ιατρικά κέντρα παντού με αντίστοιχες πολιτικές κάλυψης δαπανών.

6. Τέλος, κάνουμε τους υπολογισμούς και βλέπουμε πόσο θα κοστίσουν όλα αυτά, ώστε να έχουν όλοι οι πολίτες και κάτοικοι της χώρας πρόσβαση σε βασική υγειονομική περίθαλψη χωρίς να επιβαρύνονται, χωρίς να χωρίζονται σε πλούσιους και φτωχούς, και καλύπτουμε το μέγιστο των παροχών υπηρεσιών για τις οποίες φτάνουν τα χρήματα που δαπανούμε σήμερα.

7. Αναπτύσσουμε ένα σχέδιο μετάβασης από το σημερινό σπάταλο και διεφθαρμένο, ΑΔΙΚΟ και ΑΝΤΙΚΟΙΝΩΝΙΚΟ σύστημα στο νέο.

Προφανώς, αυτά αποτελούν γενικές κατευθύνσεις. Βεβαίως, χρειάζονται εξειδίκευση. Σίγουρα υπάρχουν δεκάδες ρυθμίσεις για να γίνουν. Σίγουρα υπάρχουν και άλλες εμπειρίες. Και εναλλακτικές προτάσεις ακόμη.

Όμως το ζητούμενο που πρέπει να εξυπηρετούν είναι ένα: καθολική πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας υψηλότερης δυνατής ποιότητας με το χαμηλότερο δυνατό κόστος για τον φορολογούμενο.

Είδατε εσείς κανένα τέτοιο ή άλλο σχέδιο μεταρρύθμισης;

Αν ξεκινήσουμε από αυτό το ζητούμενο (και όχι από τα συμφέροντα του υφιστάμενου συστήματος υγείας και τους βολεμένους του), θα τη βρούμε την άκρη.

Αμφιβάλλει κανείς ότι ένα σύστημα που στηρίζεται σε αυτές τις αρχές είναι πιο δίκαιο, πιο διάφανο, πιο κοινωνικό; Πως θα παρέχει καλύτερες υπηρεσίες; Ότι θα καλύπτει το σύνολο του πληθυσμού; Πως το πιθανότερο είναι να έχει χαμηλότερο κόστος, καθώς οι τιμές θα πιεστούν προς τα κάτω λόγω ανταγωνισμού και οι σπατάλες θα περιοριστούν; Πώς έχει περισσότερα κίνητρα να ανταμείβει τους παραγωγικούς παράγοντες της υγείας και να απομακρύνει όσους δεν παράγουν και δεν σέβονται τα χρήματα των σφαλισμένων και των φορολογουμένων;

Αντ’ αυτού τι γίνεται όλον αυτόν τον καιρό; Τρία, πέντε, δέκα, είκοσι χρόνια τώρα; Τίποτα!

Μπαλώματα, καταργήσεις υπηρεσιών και θέσεων χωρίς σχέδιο, υποβάθμιση των υπηρεσιών υγείας σε επίπεδο αναξιοπρέπειας, περιορισμός των δικαιούχων, μόνο και μόνο γιατί δεν βγαίνουν τα νούμερα. Και πώς να βγουν τα ρημάδια; αν η αντιπαραγωγική κρατικίστικη διεφθαρμένη οργάνωση του συστήματος παραμένει η ίδια;

Απλώς, επειδή μειώθηκαν τα διαθέσιμα χρήματα από δανεικά και οι ασφαλιστικές εισφορές λόγω ανεργίας, αναγκάζονται να περιορίσουν τις παροχές σε επίπεδο δραματικά χαμηλό. Οι μη έχοντες υγειονομική κάλυψη αυξάνουν εκθετικά και είναι ακριβώς αυτοί που την έχουν περισσότερο ανάγκη. Όχι μόνο για τις σοβαρές ασθένειες αλλά για τις καθημερινές: ένα ζευγάρι γυαλιά, μια αμυγδαλίτιδα, ένα χτύπημα, μια γρίπη, ενοχλήσεις, κανονικές εξετάσεις. Τα φυσιολογικά καθημερινά που κρατούν την υγεία του πληθυσμού σε επίπεδο πολιτισμένης χώρας. Αυτά που στη χώρα μας είναι απρόσιτα πλέον για τον πολίτη, καθώς ο χρόνος και η προσπάθεια που πρέπει να δαπανήσει (αν μπορεί), ο ασθενής ή οι οικείοι του (αν έχει) για να μαζεύει υπογραφές από γραφείο σε γραφείο και από υπηρεσία σε υπηρεσία, για να λάβει και αυτές ακόμη τις λίγες προβλεπόμενες παροχές, το καθιστούν απαγορευτικό.

Ταυτόχρονα, τρία χρόνια τώρα μειώνουν τις αμοιβές του προσωπικού οριζόντια και χωρίς διάκριση ανάμεσα σε παραγωγικούς και μη, σε αυτούς που χρειάζονται και αυτούς που περισσεύουν, χωρίς να καλύπτουν αυτούς που λείπουν.

Όλα αυτά για να κρατήσουν τον έλεγχο του συστήματος, να διορίζουν τους δικούς τους διοικητές, να προσλαμβάνουν αυτοί, να προμηθεύονται (κυρίως) αυτοί. Να κάνουν κουμάντο, βρε αδελφέ, όπως πάντα, τόσο αποτελεσματικά για τις τσέπες τους και των δικών τους.

Εν συνεχεία ακολουθεί το μεγαλειώδες κόλπο. Βαφτίζουν «φιλελεύθερη» την αναγκαστική λογιστική προσαρμογή που οι ίδιοι επέλεξαν για να διατηρήσουν το διεφθαρμένο μοντέλο ενός ιδιωτικοποιημένου κράτους που οι ίδιοι κατέχουν, το οποίο προσπαθούν με κάθε τρόπο και μέσο να διατηρήσουν, και καθαρίζουν μια για πάντα με όλες τις σκέψεις για μια πραγματική μεταρρύθμιση. Με κάθε συζήτηση για έναν άλλο δρόμο, για ένα αληθινά κοινωνικό κράτος, που θα εξασφαλίζει την πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας υπηρεσίες υγείας και περίθαλψης για όλους τους πολίτες ταυτόχρονα με την αποτελεσματικότερη και πιο διαφανή χρήση των χρημάτων των φορολογουμένων.

Μεταφέρουν έτσι την κουβέντα στο παράλογο: να βρούμε παραπάνω λεφτά, κι άλλα λεφτά, και ακόμη παραπάνω λεφτά (από τον φορολογούμενο, προφανώς, αφού κανείς δεν μας δανείζει πλέον χρήματα για πέταμα). Να δαπανούμε μεγαλύτερο μέρος του ΑΕΠ από τη Δανία για να έχουμε παροχές επιπέδου Λιβερίας. Για να κάνουμε το αντιπαραγωγικό τέρας να λειτουργήσει στοιχειωδώς χωρίς να το εξορθολογίσουμε.

Έτσι, ωραία και καλά, παγιδεύεται η κουβέντα.

Ξεκινώντας από την προφανώς αληθή διαπίστωση της κατάρρευσης, καταλήγουμε να ενισχύουμε και να συντηρούμε τις αιτίες της. Μέχρι το αναπόφευκτο τέλος.

Ψεκάστε, σκουπίστε, τελειώσατε!


Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος





Έχει ο Θεός...


Share/Bookmark
Από την ταινία "Η έβδομη σφραγίδα", του Ι. Μπέργκμαν 
Παραπάνω από ένας μήνας πέρασε από το ξέσπασμα της μεγάλης επιδημίας του Έμπολα στη Δυτική Αφρική και τα νέα δεν είναι καθόλου καθησυχαστικά από την εξέλιξη του θανατικού.

Σε ένα ασυνήθιστα σκοτεινό ανακοινωθέν του σήμερα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, ο οποίος έχει κηρύξει Παγκόσμιο Υγειονομικό Συναγερμό, δηλώνει ότι τα κρούσματα αυξάνουν γεωμετρικά στη Λιβερία, ενώ τα κέντρα υποδοχής των ασθενών δεν επαρκούν και ζητά «μη συμβατική» παρέμβαση. Σε μια χώρα με 1 γιατρό στους 100.000 κατοίκους, όπου οι απώλειες των γιατρών και νοσηλευτικού προσωπικού αυξάνουν, ο μηχανισμός έχει καταρρεύσει.

Ενώ φαίνεται να επανεμφανίζεται σε άλλες χώρες της περιοχής, όπως στη Γουινέα, που θεωρήθηκε ότι έχει τεθεί υπό έλεγχο.

Ένας γιατρός του ίδιου του Π.Ο.Υ. μολύνθηκε και μεταφέρεται στις ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ και η Μεγάλη Βρετανία ανακοινώνουν τη χρήση των στρατιωτικών υποδομών τους για τον έλεγχο της επιδημίας, μετά από ένα πολύ έντονο ανακοινωθέν των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, που διαπίστωνε ότι οι ηγέτες του κόσμου αποτυγχάνουν να παρέμβουν και να ελέγξουν τη χειρότερη μέχρι στιγμής επιδημία του ιού. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα καλούσαν, με την ίδια ανακοίνωση, τα έθνη που διαθέτουν δυνατότητες διαχείρισης βιολογικών καταστροφών, (πολιτικές και στρατιωτικές) να στείλουν προσωπικό και δυναμικό στη Δυτική Αφρική και να δημιουργήσουν μια πλήρη αλυσίδα διοίκησης του μηχανισμού που απαιτείται για τον έλεγχο της επιδημίας.

Ο Πρόεδρος Ομπάμα ανακοίνωσε στο NBC ότι ο αμερικανικός στρατός θα στείλει μονάδες
απομόνωσης και εξοπλισμό και θα παρέχει ασφάλεια στο διεθνές προσωπικό υγείας. Τη δήλωση έκανε μετά τη συνάντηση που είχε με τον Διεθυντή του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών των ΗΠΑ
(US Centers for Disease Control and Prevention (CDC) Tom Frieden, ο οποίος είπε ότι υπήρχε ένα παράθυρο ευκαιρίας για να ελεγχθεί η επιδημία, αλλά το παράθυρο αυτό κλείνει.

Εμείς, στην παράδοξη τούτη χώρα, πορευόμαστε χαλαροί κι αμέριμνοι, ωραίοι κι ανεξάρτητοι, με τις εκλογές μας, τα ελλειμματάκια μας, τις αυξησούλες στους δικούς μας, τους διορισμούς μας, τους πολιτικάντηδες, τους αιγιαλούς και τα μπετά μας και χοροπηδούμε περήφανα σαν αλλοπαρμένοι από καρυάτιδα σε καρυάτιδα.

Από την ταινία "Η έβδομη σφραγίδα", του Ι. Μπέργκμαν 
Πού και πού κοιτούμε και τον ουρανό με μια δόση απαρέσκειας και σιγοψιθυρίζουμε για να τ’ ακούσουμε οι ίδιοι, να ησυχάσουμε μέσα μας τοn φόβο που μας ροκανίζει, όσο βαθιά και να τον θάψουμε, όσο και να κάνουμε τα στραβά μάτια, σε έναν κόσμο χωρίς σύνορα, σε ένα μέλλον αχαρτογράφητο: «ξέρουν οι Αμερικάνοι, θα βοηθήσει κι η Ευρώπη», (όλοι τούτοι οι βελανιδοφάγοι, που από το πρωί ως το βράδυ τους βρίζουμε) «δεν μπορεί, κάτι θα γίνει! έχει ο Θεός».

Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος



Για περισσότερα επίσης μπορείτε να δείτε:  The outbreak



Tuesday, September 9, 2014

«KOSMOS 9.36»


Share/Bookmark
Η κυβέρνηση τούτη μάλλον προχωράει προς το άδοξο τέλος της υπό αυτόν τον πρωθυπουργό, που θυμίζει αόριστα νευρόσπαστη και κάπως αποσυναρμολογημένη κούκλα από παλιό παιδικό παιχνίδι, αενάως επαρχιώτη στο Harvard, απ' όπου διήλθε σαν να μην πέρασε ποτέ. Παρέρχεται άπραγη κι αδικαιολόγητη κι αυτή, όπως κάμποσες άλλες, από τη ζωή μου και τις ζωές όλων μας. Και σκέφτομαι, άραγε τι έμεινε, τι θα θυμούμαι από το πέρασμά της, πέρα από το γεγονός ότι άφησε να γίνει ό,τι ήταν να συμβεί. Και μάλλον το επέσπευσε και ενδυνάμωσε.

Όπως έχω ομολογήσει κατά καιρούς, δεν έχω τηλεόραση, δεν αισθάνομαι πως τη χρειάζομαι. Αλλά ζω με μουσική. Πέρα από την προσωπική μου, αρκετά εκτενή αλλά οπωσδήποτε πεπερασμένη ψηφιακή συλλογή, μου αρέσει το απρόβλεπτο του ραδιοφώνου. Η φαντασία των άλλων. Δεν μπορώ όμως να υπομείνω τη φλυαρία των περισσότερων σχολιαστών ούτε το ξενέρωμα των διαφημίσεων. Κι έχω ελάχιστες αντοχές στα μουσικά πλήγματα που μπορεί να καταφέρει ένας ασυνείδητος στα αυτιά μου, πυροβολώντας με ένα απρόσμενο ψευτολαϊκό στα καλά καθούμενα. Έτσι εξαρτώμαι από τη Δημόσια Ραδιοφωνία.

Αφήνομαι λοιπόν με εμπιστοσύνη και πάλι στον «KOSMOS 9.36» , που επανήλθε, και μαζί με το Τρίτο (κι ίσως ένα δυο ακόμη νεανικές κι όμορφες προσπάθειες) είναι μια όαση στον θόρυβο των σταθμών. Ανάμεσα σε μια πολύ όμορφη μελαγχολική νυχτερινή εκτέλεση με κρουστά και κιθάρα του "feeling good", που ακολουθείται από έναν εξαιρετικό ήχο από τη Δυτική Ακτή κι ένα πολύ όμορφο κομμάτι μελαγχολικής jazz αυτοεξόριστων Αμερικάνων στο Παρίσι.

Και καθώς το σκέφτομαι από εδώ και από εκεί, νομίζω ότι το μόνο που θα θυμάμαι από τον μεταρρυθμιστικό οίστρο του Πρωθυπουργού – νευρόσπαστο, πέρα από τις συνέπειες της οπισθοδρομικής απραξίας του, το μόνο που θα μου μείνει ως διακριτή συμπεριφορά, διαφορετική από τους προκατόχους του, κι ίσως κι από τους διαδόχους των οποίων ο ίδιος προετοίμασε την έλευση, είναι πως μου στέρησε τούτη την κάπως ιδιοτελή απόλαυση για έξι ατέλειωτους μήνες, αν τους μετράω σωστά, μόνο και μόνο για να αποδείξει τη μαγκιά του.

Χαλάλι.

Υ.Γ. Δυστυχώς δεν έχει επανέλθει το live stream και το όμορφο site με το chat που θα μπορούσα να φιλοδωρήσω. Αλλά αγάλι αγάλι…


Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος



Sunday, September 7, 2014

Ο καθρέφτης της βίας


Share/Bookmark
Όταν συζητούμε για τα ζητήματα των ελευθεριών και των δικαιωμάτων του ανθρώπου είναι σημαντικό να θυμόμαστε ποια είναι αυτά και από πού πηγάζουν. Ιδιαίτερα όταν απαιτούμε (ορθά) την οικουμενική εφαρμογή τους και τον σεβασμό τους από όλους.

Προσδιορίζονται πλέον στην κοινότητα εθνών στην οποία ανήκουμε, στον Χάρτη Θεμελιωδών Ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 13 παράγραφος 1: «Απαγορεύεται κάθε διάκριση ιδίως λόγω φύλου, φυλής, χρώματος, εθνοτικής καταγωγής ή κοινωνικής προέλευσης, γενετικών χαρακτηριστικών, γλώσσας, θρησκείας ή πεποιθήσεων, πολιτικών φρονημάτων ή κάθε άλλης γνώμης, ιδιότητας μέλους εθνικής μειονότητας, περιουσίας, γέννησης, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού». Με τη συνθήκη του Άμστερνταμ η Ε.Ε. αποκτά νέες εξουσίες για την καταπολέμηση των διακρίσεων και δύναται να «αναλάβει κατάλληλη δράση για την καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω φύλου, φυλετικής ή εθνικής καταγωγής, θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού». Ήδη έχουν εκδοθεί οι πρώτες σχετικές οδηγίες για τη φυλετική ισότητα και η οδηγία για την ισότητα στην απασχόληση.

Παρόλα αυτά, το πρόβλημα είναι μακριά από το να είναι λυμένο στις δικές μας Ευρωπαϊκές προηγμένες κοινωνίες. Είναι σημαντικό όμως ότι το διαπιστώνουμε, το αντιμετωπίζουμε και το πολεμάμε. Η πορεία προς την ανθρώπινη ελευθερία, προς τον σεβασμό της προσωπικότητας του ατόμου, προς την αποδοχή του άλλου, προς την ισότητα των ευκαιριών, προς την εξάλειψη των διακρίσεων, δεν είναι ένας δρόμος τερματισμένος. Είμαστε μακριά, πάρα πολύ μακριά, από το «τέλος της ιστορίας», το οποίο όπως κάθε "τέλος" με τη διπλή του έννοια, δεν πρόκειται να έρθει ποτέ. Ο κόσμος και οι δρόμοι του θα παραμένουν πάντα ανοιχτοί, για το καλό και το κακό.

Και κανείς δεν εγγυάται ότι ο δρόμος αυτός είναι μονόδρομος. Κανείς δεν μπορεί να βεβαιώσει ότι η πρόοδος προς μεγαλύτερη ελευθερία και σεβασμό της προσωπικότητας είναι νομοτέλεια. Ότι δεν υπάρχουν επικίνδυνες στροφές, αναστροφές, λακκούβες, παγίδες. Πως δεν καραδοκεί μίσος (γέννημα του φόβου) από σκοτεινά μύχια της ψυχής του ανθρώπου που ψάχνει διέξοδο κι ευκαιρία να ξεγλιστρήσει από το περίπλοκο και λεπτεπίλεπτο υφαντό της Παιδείας και του Πολιτισμού, που γνέθουμε κι υφαίνουμε με κόπο, πόνο και αίμα όλους αυτούς τους μακρούς αιώνες φιλοσοφίας, σκέψης, θρησκειών και αιρέσεων, ιδεολογιών, τέχνης, κοινωνικών συγκρούσεων, επαναστάσεων, πολέμων εδώ στη Δύση. Πάντα με το ίδιο ζητούμενο: την ανθρώπινη αξιοπρέπεια κι ελευθερία.

Ας δούμε σήμερα μία από τις πτυχές του: τη βία κατά των γυναικών.

Η σωματική και σεξουαλική βία κατά των γυναικών παραμένει ενδημικό φαινόμενο στις κοινωνίες μας. Και, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία που παραθέτει η μεγάλη και εκτενής έρευνα (http://fra.europa.eu/…/fra-2014-vaw-survey-main-results-apr…) της FRA (European Union Agency for Fundamental Rights http://fra.europa.eu/en ) φαίνεται να έχει πολύ μεγαλύτερη και βαθύτερη έκταση και ρίζες από όση νομίζουμε.

Δεκατρία εκατομμύρια γυναίκες υπολογίζεται ότι έχουν πέσει θύμα φυσικής βίας στη διάρκεια των τελευταίων 12 μηνών πριν τη διενέργεια της έρευνας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. 3,7 εκατομμύρια έχουν πέσει θύμα σεξουαλικής βίας στη διάρκεια των δώδεκα μηνών πριν τη διενέργεια της έρευνας. Μία στις τρεις γυναίκες (33%) έχει εμπειρία φυσικής ή σεξουαλικής βίας από την ηλικία των 15 ετών και ύστερα.

Από το σύνολο των γυναικών που είχαν σύντροφο, το 22% έχει δεχτεί μια τουλάχιστον φορά φυσική ή σεξουαλική βία από την ηλικία των 15 ετών έως σήμερα. Μία στις 20 γυναίκες (το 5%) έχει υποστεί βιασμό μετά την ηλικία των 15 ετών.

Αυτά είναι μερικά μόνο από τα ανατριχιαστικά στοιχεία της μεγάλης αυτής έρευνας την οποία κανείς αξίζει να διαβάσει.

Επιπλέον, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει ότι τα ποσοστά εμφανίζονται πολύ υψηλότερα σε χώρες όπως η Σουηδία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία, η Γερμανία. Για παράδειγμα, οι αναφερόμενοι βιασμοί φτάνουν τους 47 στις 100.000 στη Σουηδία, 27 στους 100.000 στο Βέλγιο, 25 στις 100.000 στην Αγγλία και μόλις 2 στις 100.000 στην Ελλάδα και την Ουγγαρία και 3 στις 100.000 στην Κροατία, τη Μάλτα, την Πορτογαλία και τη Σλοβακία.

Αντίστοιχα, 45% των γυναικών στην Ολλανδία, 46% στη Σουηδία, 44% στη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, 52% στη Δανία, 35% στη Γερμανία δηλώνουν ότι έχουν υποστεί βία στη ζωή τους από την ηλικία των 15 ετών και άνω. Ενώ «μόλις» 25% στην Ελλάδα, 28% στη Βουλγαρία, 22% στην Ισπανία, 19% στην Πολωνία. Παρομοίως αποκλίνουν και τα ποσοστά που αφορούν τους τελευταίους 12 μήνες πριν τη διεξαγωγή της έρευνας: από 11% στην Γαλλία, Σουηδία, Δανία, Βέλγιο σε 7% στην Ελλάδα, 5% στην Ουγγαρία, 6% στην Πορτογαλία κ.ο.κ.

Αντικατοπτρίζουν αυτά μια καλύτερη συμπεριφορά των ανδρών των λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών της Ε.Ε. προς τις γυναίκες; Όχι, φυσικά. Προφανώς η εξήγηση είναι διαφορετική (όπως διαπιστώνουν με τρόπο ουδέτερο και οι συντάκτες της έρευνας).

Στις χώρες αυτές η βία παραμένει περισσότερο κρυφή, και «μισοαποδεκτή», ενσωματωμένη ψυχολογικά και από το ίδιο το θύμα, το οποίο αποφεύγει να την αναφέρει. Είτε από τον φόβο της κοινωνικής κατακραυγής και των συνεπειών της, είτε γιατί το κοινωνικό μας κράτος δεν παρέχει τις δομές εκείνες που είναι απαραίτητες για να χειριστούν το πρόβλημα και να στηρίξουν το θύμα, ενώ οι εκστρατείες ενημέρωσης και πληροφόρησης είναι ελάχιστες. Η βία κατά των γυναικών πίσω από κλειστές πόρτες (και καμιά φορά και έξω από αυτές) φαίνεται περισσότερο αποδεκτή στις κοινωνίες που αναφέρουν λιγότερα κρούσματα. Σε αυτές η τιμωρία των ενόχων, παράλληλα με την προστασία του θύματος, είναι πολύ δύσκολη ή σχεδόν αδύνατη πολλές φορές, στο πλαίσιο του κράτους δικαίου. Ο χειρισμός της έτσι παραμένει σε μεγαλύτερο βαθμό «οικογενειακή - θρησκευτική υπόθεση».

Είναι όλα τούτα και άλλα πολλά, που προκύπτουν από τη μελέτη αυτή, πολύτιμα για να δούμε καθαρά την ακτινογραφία των κάπως υποκριτικών και φοβικών κοινωνιών μας. Αυτών που ανατριχιάζουν (άλλοτε ειλικρινά κι άλλοτε με ένα είδος σαδιστικού αυτοερωτισμού) με τις διακρίσεις και τη βία κατά των γυναικών στις πέραν της Μεσογείου περιοχές, αλλά αποστρέφουν μετά βδελυγμίας το βλέμμα από τον καθρέφτη τους.

Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος